NL Sporter gaat meedoen aan een Europees project, dat de positie van de vrouw in de topsport uitvoerig wil onderzoeken. "Het is meer dan tijd voor zo’n onderzoek", reageert Adam Bakker, directeur van deze belangenorganisatie voor topsporters. Slechts weinig sporten werken met een cao, zoals onder meer wél bij het betaalde voetbal maar nog slechts bij twee clubs in de Eredivisie Vrouwen. "Veel sporten hebben dat niet en in die sporten is er geen sprake van arbeidsrecht", wijst Adam Bakker zowel op de kern van de problematiek als op het belang van het onderzoek.
Daphne Koster was een vaste waarde bij het Nederlands vrouwenteam, toen haar kinderwens werd vervuld. "Je weet dat je heel graag wil sporten. Maar je weet ook dat als je zwanger wordt, dat het een stuk lastiger gaat worden. Op dat moment speel je bij een club en je bent aanvoerster van het Nederlands elftal, waarbij je geen minuut hebt gemist", aldus de 139-voudige international.
Het EK van 2013 in Zweden was gespeeld. In 2015 wachtte het WK in Canada, een jaar later de Olympische Spelen. Als moeder wilde de gedreven verdediger graag haar carrière voortzetten. "Ik heb in Amerika gezien hoe ze daar met zo’n zaak omgaan. Bij Sky Blue speelde ik met twee moeders in het team. Die meiden deden het nog hartstikke goed en hadden nog een heel goede bijdrage voor het team."
Daphne Koster, op 13 maart 1981 geboren in Den Haag, besprak haar persoonlijke dilemma met de directie van Ajax, waar ze medio 2012 was neergestreken na een lange zwerftocht langs Nederlandse clubs en een jaartje ervaring met het Amerikaanse vrouwenvoetbal in New Jersey. "Bij Ajax zeiden ze: we gaan jouw contract verlengen." Waarna ze het ook aankaartte bij de KNVB. "Bij de KNVB werd toen gezegd: we gaan je van de lijst afhalen." Zodoende verdween Nederland – Griekenland (7-0) op 23 november 2013 als haar laatste interland in de annalen. En daarmee viel ook een deel van haar financiële vergoeding weg. "Ik ben niet meer uitgenodigd. Ik heb geen idee waarom niet. Meer wil ik er niet over zeggen."
"De worsteling die ik heb meegemaakt, gebruik ik in mijn huidige positie om ervoor te zorgen dat andere topspeelsters niet hetzelfde meemaken"
Na de geboorte van dochter Sanne in augustus 2014 voegde ze nog drie seizoenen toe aan haar succesvolle loopbaan en rolmodel voor het vrouwenvoetbal. ‘Bij Ajax heb ik afscheid genomen met de aanvoersterband om, de landstitel en de beker.’ Dat was zomer 2017. Enkele maanden later, in november, startte ze een tweede carrière op, als manager vrouwenvoetbal bij dezelfde Amsterdamse club. Niet toevallig, met PSV de enige twee clubs met een cao in de Eredivisie Vrouwen.
Ze betreurt het dat ze het destijds niet bespreekbaar heeft kunnen maken bij de KNVB. "Ik was gewoon de eerste in de voetbalsport, die dat op dat moment zo bewust heeft gedaan. Ik wil blijven voetballen en topsporter blijven, maar ik wil ook moeder worden. Alleen ik was de enige, en dan ben je een rare eend in de bijt. Maar het kan wel, het is niet onmogelijk. En dat blijkt nu wel met al die sportsters, die na mij zijn gekomen."
Ze heeft het gebeuren verwerkt en een plaats gegeven tussen de herinneringen. "Ik denk dat de KNVB er vandaag de dag op een andere manier mee omgaat." En: "De worsteling die ik heb meegemaakt, gebruik ik in mijn huidige positie om ervoor te zorgen dat andere topspeelsters niet hetzelfde meemaken." De ontwikkelingen in het vrouwenvoetbal zijn amper bij te houden, al valt er nog veel te verbeteren. Zo spant de VVCS zich in om de vrouwensectie bij de KNVB van de amateurs over te hevelen naar het betaalde voetbal. Daphne Koster: "Inmiddels hebben we bij Ajax met een cao te maken. Voorheen konden we alleen maar jaarcontracten geven." Dat is eenzelfde soort cao als de mannen, met dezelfde bescherming bij langdurige absentie. Bij monde van de directie heeft FC Twente beloofd binnen twaalf maanden eveneens een cao in te voeren bij de vrouwentak.
In het wielrennen maakt de UCI qua contracten onderscheid tussen de hoogste categorie van de World Tour vrouwen en de in de tweede categorie geplaatste Continentale ploegen. "In de eerste categorie geldt de verplichting van een arbeidsovereenkomst, maar dat is geen voorwaarde van de UCI bij de Continentale ploegen", licht Iris Slappendel (The Cycling Alliance) toe. "Dat klopt", aldus Thorwald Veneberg, directeur van de KNWU. "In Nederland praten we bij de vrouwen over twee soorten ploegen. De World Tour en daar is het wielrennen een baan. En de laag daaronder noemen wij UCI-damesteams. Het eerste is op professioneel niveau en het tweede op opleidingsniveau. Die ploegen hebben niet voldoende budget voor een cao. De rensters in die ploegen hebben er vaak een baan bij."
Samen met een aantal universiteiten wil NL Sporter een zo compleet mogelijk beeld samenstellen over de positie van de vrouw in de topsport, in Europees verband. In oktober beslist de Europese Commissie, als initiatiefnemer van dit project, over het budget, waarna de verschillende deelnemers in januari aan de slag kunnen. "Het onderzoek zal een paar jaar duren’, aldus Adam Bakker, blij met de aandacht voor dit thema. "Ik ben hoopvol gestemd."
Foto: Ajax Images.
Lees ook: