Het rvt-model is de laatste jaren in tal van sectoren in zwang geraakt, ook in de sport. Na de amateursectie van de KNVB, schaatsbond KNSB en wandelbond KWbN stapte afgelopen zomer ook de wielerunie over op een raad van toezicht. Aanleiding voor Sport & Strategie om een schriftelijk debat over dit onderwerp te organiseren, en wel via de stelling: "Het rvt-model moet wel/niet als leidraad gelden voor het besturen van NOC*NSF". In aflevering 4: Herman de Haan, directeur-bestuurder bij de KNSB.
"'Samen voor het schaatsen en skaten’, dat motto proberen we bij de KNSB dagelijks in de praktijk te brengen. Zoals in elke sport zijn ook bij het schaatsen en inlineskaten vele partijen betrokken. Een van die partijen is de ledenraad, die bestaat uit afgevaardigden van de verenigingen en van de Topsport Atletenvereniging.
De rol van de ledenraad is binnen de KNSB veel meer dan slechts adviserend. De ledenraad heeft, naast het benoemen van de leden van de raad van toezicht, een reeks belangrijke en statutair vastgelegde bevoegdheden. Denk daarbij onder meer aan het vaststellen van de jaarrekening, de begroting, reglementswijzigingen en contributie. Ook strategie en beleid worden door de ledenraad formeel vastgesteld, nadat de raad van toezicht hieraan goedkeuring heeft gegeven."
"De rol van de ledenraad is daarmee niet die van een tweede
interne toezichthouder. Uiteraard kan en mag de ledenraad alle inhoudelijke
vragen stellen die zij nodig acht om tot formele vaststelling over te gaan,
maar als representant van de leden kijkt de ledenraad vooral naar het gevolgde
proces en de inbreng van relevante actoren. De ledenraad fungeert mede hierdoor
als het geweten van de bond en als stem van de achterban. Die achterban zijn de
650 schaats-, skate- en natuurijsverenigingen die bij de KNSB zijn aangesloten,
met samen bijna 40.000 actieve leden."
"Bij de KNSB is sprake van toekomstbestendige governance, die evenwicht garandeert zonder dat directeur-bestuurder, raad van toezicht en ledenraad op elkaars stoel gaan zitten"
"Om ervoor te zorgen dat dit samenspel goed kan blijven werken, vergadert de ledenraad vijf keer per jaar met de directeur-bestuurder. In de praktijk betekent dit dat er jaarlijks drie vergaderingen zijn, waarin met elkaar gesproken wordt over grotere thema’s. De afgelopen jaren hebben wij het samen gehad over schaatsen op natuurijs in tijden van klimaatverandering, de rol van de KNSB bij het verduurzamen van kunstijsbanen, het stimuleren van actieve schaats- en inlineskateverenigingen, een sociaal veilig sportklimaat en de aanpak voor het voorkómen van grensoverschrijdend gedrag."
"Om ervoor te zorgen dat ledenraad, raad van toezicht en directeur-bestuurder rolvast kunnen blijven vergaderen nemen we een paar basisafspraken in acht. Die afspraken gaan in grote lijnen over: transparantie, erkenning van en respect voor ieders rol, verantwoordelijkheid en uitdagingen, interesse en inzicht in de positie van de ander, het tijdig betrekken van actoren en stakeholders in het ontwikkelproces van strategie, beleid en plannen, besluitvorming op basis van consent en eigenaarschap van genomen besluiten.
In de zes jaar dat wij nu met dit rvt-model werken, heeft ieder zijn plaats in het proces vrij soepel weten te vinden. Commerciële opbrengsten (schaatsen is na voetbal en Formule 1 de derde kijksport van Nederland) zijn de belangrijkste kurk waarop onze bond drijft. Schaats-, skate- en natuurijsverenigingen vormen van oudsher ons fundament. Wij als professionals (op het bondsbureau) zijn aangesteld en doen dus ons uiterste best om dit unieke ecosysteem van het schaatsen optimaal te laten functioneren. Vanuit een strategische en richtinggevende verantwoordelijkheid en een dienende rol. Dat betekent initiëren, goed luisteren wat in het ecosysteem speelt en zo veel mogelijk faciliteren waar dat nodig is.
In de praktijk van alledag blijkt dat wij als directie en
management door het rvt-model met voldoende mandaat slagvaardig en effectief
ons werk kunnen doen, is de raad van toezicht de enige toezichthouder en blijft
de ledenraad nauw betrokken bij alles wat binnen de KNSB speelt. Zodoende is
sprake van toekomstbestendige governance, die
evenwicht garandeert zonder dat directeur-bestuurder, raad van toezicht en
ledenraad op elkaars stoel gaan zitten."
Dit artikel verscheen eerder in het vakblad Sport & Strategie (editie 5-2023). Lees ook de eerdere afleveringen met Rutger Arisz, Ineke Donkervoort en Paul Sanders: