In de Serie A overlaadden supporters van Cagliari onlangs de Belgische spits Romelu Lukaku met apengeluiden, nadat hij een strafschop had benut voor Internazionale. Weer bleef een straf uit, in een land dat wordt overspoeld door asielzoekers uit Afrika en waar racisme in stadions maar niet valt uit te roeien. De Italiaanse bond interpreteerde en beoordeelde de affaire als een poging tot intimidatie van de tegenstanders, tot woede van de gezaghebbende commentator in de Gazzetta.

Volgens een staatje van de KNVB loopt het aantal ernstige voorvallen (met veelal geweld) juist terug in Nederland: 485 bijvoorbeeld in het seizoen 2011-2012, 319 in 2014-2015 en 257 in 2016-2017. Vorig jaar werd een andere telling gehanteerd, waardoor de cijfers nog niet passen in het rijtje over de laatste decennia. Voor de goede orde: op jaarbasis organiseert de voetbalbond zo’n 750.000 wedstrijden. Op dat totaal moesten afgelopen seizoen 1200 duels vanwege wanordelijkheden worden gestaakt.

Duiden en sturen

Sinds het seizoen 2015-2016, met uiteindelijk 305 zaken, let de KNVB scherp op welke clubs meer dan gemiddeld tuchtzaken hebben. Scoren zij boven een grens, dan komt een dergelijke vereniging in aanmerking voor een aanpak in verschillende fases. Eerst een gesprek over de oorzaken (duiden-fase). De club gaat vervolgens, al dan niet met behulp van de bond, aan de slag om het wangedrag daadwerkelijk te verbeteren.

Indien dat niet het gewenste effect heeft, treedt de zogenaamde sturen-fase in werking, waarbij de KNVB de bewuste vereniging gerichter en dwingender ondersteunt. Dikwijls in samenwerking met een procesbegeleider en waarbij vaak ook de gemeente wordt betrokken. In de laatste fase kan het proces uiteindelijk leiden tot sanctioneren, met als zwaarst mogelijke straf dat het lidmaatschap bij de bond wordt beëindigd. In dit stadium belandden vorig jaar vier clubs.

Bemiddeling door verenigingsadviseur

Als enige van de vier haalde de KNVB in maart definitief de club SC Hoge Vlucht uit Breda uit de competitie. Opgericht in 2006 maakte de vereniging, die aanvankelijk VV Barca heette, zich bij herhaling schuldig aan geweldsincidenten en ongeregeldheden op en buiten Sportpark De Wisselaar. De KNVB stuurde nog een verenigingsadviseur, om het bestuur bij te staan het geweld te beteugelen, maar de ondersteuning baatte niet. De club bestaat nog wel, maar kan en mag in de Bredase probleemwijk de liefhebbers van het spel niet meer verwelkomen.

Een incident tijdens een duel tussen een jeugdelftal van het Haagse GSC ESDO en VV Verburch uit Poeldijk, aan het begin van vorig seizoen, vernielde radicaal de verhouding tussen beide clubs. Ze wilden niet langer tegen elkaar spelen. De KNVB onderkende de ernst van het geschil en zette onder meer een verenigingsadviseur in om te bemiddelen. Het duurde even, maar dankzij de verbroedering ontmoeten beide clubs elkaar weer als in normale tijden. "De enige manier om dit probleem op te lossen, is door dit soort zaken extra aandacht te geven en om de tafel te zitten. Door met elkaar in gesprek te geraken, ontstaat er begrip en valt de anonimiteit weg", aldus Hicham Naji namens GSC ESDO.

Appels en roze shirts

Zoals ook elders beïnvloedde het geschreeuw van ouders langs de lijn negatief de sfeer op Sportpark De Koog, tijdens een jeugdwedstrijd van FC Uitgeest. Om dat te bestrijden, bedacht Marcel van Herpen een even ludieke als slimme actie. Op tafels plaatste hij dozen met appels en nodigde de toeschouwers uit een appel mee te nemen langs de lijn. Onder het motto: "Ouders, appel in de mond, beter voor het spel en ook nog gezond". Het initiatief pakte perfect uit: de kinderen werden niet meer lastig gevallen door allerlei opruiende commentaren langs de lijn.

De KNVB juicht elke bijdrage tot vermindering van de verloedering in het voetbal van harte toe. Voor clubs, die in de fout gaan, heeft de bond al enige jaren de cursus "hoe om te gaan met diversiteit" in de aanbieding, waarbij sinds een paar maanden procesbegeleiders in actie komen. De slogan luidt immers: "Voetbal is een sport voor iedereen, ongeacht afkomst, huidskleur, religie, geslacht of seksuele voorkeur". Dat inspireerde het zesde team van VVZA uit Amersfoort tot een bijzondere missie. De komende vijf jaar ruilt het in uitduels consequent het zwart-witte tenue om voor een roze shirt. Zo wil het de boodschap uitdragen dat homo’s, lesbiennes en transgenders welkom zijn op de voetbalvelden.

Realistisch

Het is en blijft een kwestie van acceptatie, beseft de KNVB, om nog eens duidelijk te benadrukken: "Het voetbal met zijn 1,2 miljoen leden en met nog eens 7 miljoen fans staan niet los van de samenleving maar maken hier gewoon deel van uit. Maatschappelijke problemen komen dus ook voor in het voetbal. Wij zijn gedreven met onze acties tegen racisme en discriminatie in het voetbal, maar hiermee kunnen we een maatschappelijke probleem niet oplossen. Daarin moeten we ook realistisch zijn."

Foto: Twitter / S.V. Kickers 69

Lees ook: