Eind vorig jaar presenteerde Feyenoord zowel een nieuwe algemeen directeur als ook een technisch directeur: Mark Koevermans als opvolger van de in juli ontslagen Jan de Jong, die amper twee jaar in dienst was, en Frank Arnesen. Vooral de technisch directeur heeft maar een korte levensduur van 2,1 jaar; de algemeen directeur haalt nog een gemiddelde van 3,5 jaar. In het bedrijfsleven ligt dat tussen de vijf en zes jaar. "Er is veel verloop onder de directeuren. En dat is niet goed", reageert Robert Eenhoorn verontrust. Hij leidt als algemeen directeur AZ alweer sinds oktober 2014. In Alkmaar fungeert Max Huiberts sinds 1 januari 2016 als technisch directeur.

Ook Ajax beleeft meer rust in de top van zijn organisatie. Edwin van der Sar werd op 11 november 2016 benoemd als algemeen directeur; Marc Overmars al in de zomer van 2012 als directeur voetbalzaken. Bij PSV kwam Toon Gerbrands op 1 juli 2014 in dienst als algemeen directeur. John de Jong nam 1 juli 2018 de functie van technisch directeur over van de naar Engeland vertrokken Marcel Brands. Zeker hij staat onder druk vanwege de aanhoudende crisis in Eindhoven.

Een club als ADO Den Haag tracht al jaren de onrust binnen de gelederen te bezweren. Sinds de Chinese overname vulde zich een kerkhof aan gesneuvelde bestuurders en commissarissen. Eigenaar United Vansen uit Beijing stemde half september vorig jaar in met de aanstelling van Mohammed Hamdi als algemeen directeur. Het contract met technisch directeur Jeffrey van As werd evenwel niet verlengd. Als technisch adviseur vult oud-trainer Martin Jol momenteel zo goed en zo kwaad dat gat.

"Wat de grootste bedreiging is voor een technisch directeur? De algemeen directeur", laat Ted van Leeuwen desgevraagd weten. Al 22 jaar in het vak, bij verschillende clubs en sinds 1 juli 2018 voor een tweede periode bij FC Twente. "Vijftien jaar geleden waarschuwde Jan Reker, namens de vakbond CBV (coaches betaald voetbal), al voor de bemoeienis van de algemeen directeur. Hij moet een target halen. Meestal betekent dat bezuinigen. Of meer geld binnenhalen. Hij neemt daarbij beslissingen die vaak ten koste gaan van het voetbal. Omdat de algemeen directeur doelen moet halen, staat voetbal bij hem niet voorop. Zij denken niet vooruit en ontwikkelen geen beleid."

Praatsessies

Niet alleen ADO Den Haag, Emmen en Feyenoord wisselden in 2019 van algemeen directeur, ook bij FC Groningen, Heerenveen, FC Twente, Vitesse, FC Utrecht en Willem II onderging de leiding een ingrijpende wijziging. Als test nodigde de KNVB de vele nieuwelingen in december uit voor een speciale praatsessie met Toon Gerbrands. "Zulke bijeenkomsten gaan we vaker doen, omdat die behoefte er is", aldus Eric Gudde. De bond hielp ook onder meer Wouter Gudde en Mark-Jan Fledderus, met ingang van februari vorig jaar als jeugdig koppel verantwoordelijk voor het beleid bij FC Groningen, een flink eind op weg bij het vervolg van hun bestuurscarrière.

Invloed toezichthouders

"Het gaat om de invloed van de toezichthouders", geeft Wilco van Schaik als grootste bedreiging aan voor een algemeen directeur. Hij loopt inmiddels alweer bijna negen jaar mee, eerst zes jaar bij FC Utrecht en nu voor het derde seizoen bij NEC. "Wat dat betreft is er geen verschil tussen de Eredivisie en Eerste Divisie." Bij FC Utrecht had hij te maken met eigenaar Frans van Seumeren en een vijfkoppige Raad van Commissarissen. "De eerste jaren waren ook niet top. We volhardden in onze visie. Ook de toezichthouders hielden zonder emoties vast aan het beleid. We bleven dicht bij elkaar en leerden van de fouten. Dat vertrouwen vanuit de eigenaar en de rvc in een directie. Dan is succes maakbaar in het voetbal."

Omgekeerde wasstraat

Een ideale situatie in vergelijking met NEC, waar naast de rvc en het stichtingsbestuur ook investeerders, aandeelhouders en ereleden hun stem kunnen verheffen. "Hoe meer organen, hoe moeilijker het wordt", aldus de ervaring van Wilco van Schaik. "Iedereen wil invloed hebben. Als het tegenzit in het voetbal, komen allerlei krachten los maar juist dan is het van belang om niet van het beleid af te wijken. Bij de eerste nederlaag niet gelijk als supporter gaan reageren. Supporters met veel emotie in de top van het toezichthouden is killing." Niet zonder reden omschrijft hij zijn vak als: "Het is voor velen de omgekeerde wasstraat. Je komt er vaker vuil dan schoon uit."

Om zich te wapenen tegen allerlei risico’s schiet de KNVB (beginnende) directies te hulp met een uitgebreid programma. Zoals een opleidingsaanbod, begeleiding door een coach en/of buddy, geregeld een introductiedag voor nieuwe bestuurders en toezichthouders en een masterclass voor toezichthouders. "Elke club gun ik de situatie zoals bij AZ. Je ziet het in de prestaties terug", wijst Eric Gudde naar één van de schaarse goede voorbeelden.