Om verenigingen te helpen en te sterken in hun functioneren maken de KNVB en andere bonden gebruik van een leger procesbegeleiders c.q. praktijkondersteuners. In de 'Verenigingsondersteuning in de praktijk' vertellen zes van hen over de problemen waarmee verenigingen kunnen kampen en hun persoonlijke praktijkervaringen als procesbegeleiders. In Aflevering 2: Hans van Egdom.
"Het vak van procesbegeleider is zo mooi, omdat het gaat over het inspireren en laten reflecteren van mensen. Je zet mensen aan tot voelen, denken en handelen. Niet omdat ik dat zo graag wil, maar omdat ze in hun eigen ontwikkeling gaan voelen, denken en/of doen dat verandering nodig is. Het vak procesbegeleider is het best te vergelijken met moderne coachingstechnieken. De goede, moderne coach legt niet meer uit hoe het moet of hoe de wereld in elkaar zit, maar maakt de gecoachte bewust van zijn eigen ontwikkeling.
Bij Prins Hendrik – een grote vereniging uit Vught, met 1.500 leden, die zowel turnen als atletiek aanbiedt – vroegen zij zich af of zij op een aantal terreinen meer ondernemend konden zijn. Eigenlijk was de vraag ook: Hoe organiseer ik dan dit ondernemerschap?
Tijdens de eerste inspiratiesessie wil ik altijd graag weten waar de club vandaan komt, waar ze naartoe bewegen en hoe de hulpvraag daar in past. Dit levert vaak aanvullende of nieuwe inzichten op. Ook hier klopte dat. Lichaamstaal van een aantal aanwezigen liet zien dat niet iedereen het over ondernemerschap en structuren wilde hebben. Een aantal leden zei: ‘Eerst de vereniging op orde hebben en daarna pas stappen maken in het ondernemerschap.’ Dit komt vaker voor binnen verenigingen. Het principe van verenigen van leden en vrijwilligers is onderscheidend ten opzichte van hoe het bijvoorbeeld in het bedrijfsleven aan toe gaat. Het is niet alleen maar ambities realiseren, het meenemen van de achterban is cruciaal.
"De procesbegeleider is vooral bezig met de onderstroom. Hoe communiceren mensen met elkaar, spreken ze dezelfde taal, zijn er verborgen emoties?"
Vervolgens zijn ze het vrijwilligersbeleid verder gaan vormgeven. Daarvoor hebben ze overigens echt geen expert nodig – ze zijn allemaal zelf expert. De kunst is eigenlijk om experts met elkaar in dialoog te brengen. Dit kan binnen het bestuur zijn of tijdens een bijeenkomst met vijftig vrijwilligers. Ik ben gefocust op het proces, niet op de inhoud. Dat is het werk van een procesbegeleider bij verenigingen. Hoe gek het ook klinkt: de procesbegeleider is vooral bezig met de onderstroom. Hoe communiceren mensen met elkaar, spreken ze dezelfde taal, zijn er verborgen emoties? Wat belet hen om gezamenlijk tot goede afspraken te komen? Ook tijdens het overleg met het bestuur heb ik gevraagd waar de bestuursleden heel goed en niet zo goed in waren. Die vraag hadden ze nog niet veel gehad. Uit alle antwoorden kwam naar voren dat er niet veel afmakers bij zaten. Dat was een opluchting. Een volgende stap was dus afspraken maken hoe we zaken wel van de grond konden krijgen.
Een andere interventie was om na een voorstel eerst een ronde verhelderende vragen te stellen. Dat levert altijd prachtige taferelen op. Ze moeten er echt aan wennen om niet eerst met andere visies te komen maar de ander echt te begrijpen. Of de ambitie van ondernemen bij Prins Hendrik weg is? Natuurlijk niet, deze ambitie gaat zeker worden ingevuld, maar als het moment daar is. Alleen vanuit een gezonde basis kun je werken aan vervolgstappen. Wacht maar af, die ondernemende vereniging gaat er zeker komen in Vught!"
Hans van Egdom, advies- en procesmanagement.