Het gereserveerde gedeelte van de kantine puilde aan alle kanten uit bij deze multiculturele en kritisch ingestelde 'voorbeeldclub' uit Amsterdam, waar de ministers Bruno Bruins en Wouter Koolmees samen met de KNVB’ers Eric Gudde en Van der Zee het driejarenproject presenteerden en toelichtten. "We hebben hier samen ruim twee maanden aan gesleuteld", zo begon Bruins van Sportzaken. Waarna hij een twintigtal maatregelen aankondigde met daarbij de toezegging van het kabinet om een bedrag van 14 miljoen euro gedurende drie jaar bij te dragen als investering om de slogan "Ons voetbal is van iedereen" ook daadwerkelijk waar te maken.

Op 17 november werd Excelsior-speler Ahmad Mendes Moreira tijdens de wedstrijd tegen Den Bosch in de Eerste Divisie slachtoffer van racistische uitlatingen. Ook hij was aanwezig in de hoofdstad. "De maatregelen zien er goed uit", aldus de aanleiding tot het aanvalsplan. "Maar of het werkt, moet nog blijken." Hij deelde daarmee de zorg van velen, zoals ook Edgar Davids. Hij noemde het "een heel complexe materie die zich heel moeilijk laat uitvoeren. Maar de mensen hebben de intentie om het uit te voeren."

Een aantal maatregelen was al bekend. "We moeten veel meer doen met slimmere technologie", aldus Bruins, doelend op camera’s met een scherper oog en ook beter in staat om geluiden nauwkeurig te kunnen opvangen. Bedrijven worden uitgedaagd om een innovatieve oplossing aan te dragen. Met de bedoeling dat ook amateurverenigingen kunnen profiteren van deze technologie. "Mag dit wel of niet van de privacywet?", stelde Gudde een belangrijke vraag. "Het zal moeilijk zijn, maar ik hoop wel dat we hiervoor een wettelijke basis vinden." Er komt voorts een app in omloop, waarmee bezoekers in een stadion wangedrag van fans (anoniem) kunnen melden. In Engeland functioneert een dergelijk app als zes jaar, met redelijk succes. De KNVB wil deze app in het nieuwe seizoen introduceren.

Strenger straffen

De voetbalbond zal ook voor zowel het amateurvoetbal als bij de beroeps een speciale aanklager in dienst nemen voor racismezaken en moeten overtreders vaker worden vervolgd. Nu gebeurt dat in slechts één op de twintig gevallen. De rapportagetool voor scheidsrechters wordt aangepast, om de arbiters te helpen discriminatie te herkennen en hierover op juiste wijze melding te maken. Clubs die niet voldoende optreden tegen racisme en discriminatie kunnen worden bestraft met puntenaftrek, een boete of het spelen van wedstrijden zonder publiek.

Racisme voorkomen

Het derde onderdeel in de aanpak van het racisme en discriminatie richt zich op het voorkomen, zoals minister Koolmees van Sociale Zaken het formuleerde. De 600 amateurclubs en 34 BVO’s krijgen een trainingsprogramma om bewustwording te creëren en gedragsverandering op het voetbalveld te bereiken. De KNVB zal ook een denktank formeren, rolmodellen rekruteren en inzetten en één keer per jaar de aanvoerders van alle profclubs bijeenroepen voor overleg. Vrij recent raadpleegde de VVCS (vakbond van contractspelers) de 38 aanvoerders met de vraag in hoeverre zij racisme al hebben ondervonden. "Van de 38 hebben 28 aanvoerders gereageerd’, onthulde Evgeniy Levchenko als voorzitter van de VVCS. ‘Vier vertelden ons dat zij er wekelijks mee te maken hebben."

Vier blanke mannen

Het is een illusie om te verwachten dat dit maatschappelijk probleem in drie jaar zal zijn opgelost. "Het zal moeilijk zijn om dit plan uit te voeren", erkent Gudde als directeur van het betaalde voetbal. "Er zijn zeker problemen, maar volgens mij zijn ze allemaal op te ruimen", blijft hij optimistisch. "De KNVB moet ook naar zichzelf kijken", merkte Edgar Davids nog terloops op. Een hint naar het tafereel op het podium bij Zeeburgia, waar vier blanke mannen de presentatie van het aanvalsplan verzorgden. "Dat is geen goed beeld. Voetbal is een afspiegeling van de maatschappij en dat zij wij nog niet. En ook in de besturen van de amateurverenigingen is dat niet het geval", bekende Van der Zee namens het amateurvoetbal.

"Ik krijg nog steeds van alles naar mijn hoofd geslingerd", deelde Ahmad Mendes Moreira tijdens de vele interview nog mee. "Maar het zijn gelukkig geen racistische leuzen. Dat is me niet meer overkomen. Dit is een goed begin. Het moest een keer gebeuren. Er moet echt wat veranderen in de hoofden van de mensen."

Lees ook deze eerdere artikelen over racisme in het voetbal: