Steeds meer sportbonden veranderen van bestuursmodel. In plaats van het klassieke, uit vrijwilligers bestaande bondsbestuur kiezen ze voor het rvt-model. Daarbij wordt het bestuur vervangen door een raad van toezicht, die bestaat uit professionele toezichthouders, en promoveert de directeur tot directeur-bestuurder (DB).

Voorstanders vinden dat het rvt-model zorgt voor meer eenheid en rust in de organisatie. Een bondsbestuur bestaande uit vrijwilligers heeft, zo wijst de geschiedenis bij veel sportbonden uit, immers de bijna onweerstaanbare neiging zich ook met directie en management te bemoeien. Waardoor al snel de situatie ontstaat van twee kapiteins op één schip.

Maar worden in het rvt-model ook de belangen van de leden van NOC*NSF, te weten de 77 sportbonden die bij de koepel zijn aangesloten, beter behartigd? In het bestaande bestuursmodel hebben de leden via de algemene ledenvergadering (ALV) het laatste woord. In het rvt-model heeft de ledenraad een adviserende, maar geen doorslaggevende rol. Die is aan de professionals in de organisatie. Kortom: in het rvt-model lijken de leden ondergeschikt aan de professionals. Is dat wel gewenst voor een sportbond?

Hieronder de eerste aflevering in dit vijfdelige debat met Rutger Arisz, oud-voorzitter van roeibond KNRB:

Voor zover aanwezig zijn professionals binnen een bond ook regelmatig afkomstig van buiten de bond. Dat is goed voor uitvoering van de strategie, waar ook regelmatig andere expertise en specialisatie gewenst zijn. Op dat niveau alle ruimte voor professionals van buiten de bond. Maar een gezonde mix met liefhebbers van de eigen sport werkt goed.

Internationaal en nationaal kan de directie veel doen, maar uiteindelijk kijkt men naar de gekozen vertegenwoordiger. Dat zijn ook vaak mensen uit de sportgemeenschap die daar de meeste binding mee hebben. De 'democratische legitimatie' van de gekozen vertegenwoordiger en mede om die reden ook de geloofwaardigheid zijn om die reden ook groter."

"Ik ben al met al, op persoonlijke titel, dus eerder voorstander van een model dat vergelijkbaar is met het Amerikaanse model van president (externe vertegenwoordiger) en CEO (uitvoerder van de strategie die natuurlijk ook veel belangrijk voorbereidend werk moet doen bij het opstellen van zo’n strategie). Ik heb ook ervaring met een bestuursraad bij een sportvereniging, maar als ik die weeg, brengt dat me niet op een ander standpunt.

Bij de roeibond hebben we overigens altijd veel aandacht besteed aan de diversiteit binnen het bestuur, zodat niet alleen welgestelde pensionado’s maar echt iedereen, ongeacht financiële en agendaruimte, gelegenheid heeft om te besturen. Belangrijke randvoorwaarden.

Hopelijk helpt dit bij de gedachtevorming. Ik vraag me tot slot af welk probleem met het rvt-model wordt opgelost. Dat is me nog niet duidelijk. Tijdsbesteding, daadkracht en besluitvaardigheid zijn voor mij (nog) geen overtuigende argumenten. Die aspecten zijn binnen ieder model wel op te lossen met mandaat, rapportage en leiderschap."

Dit artikel verscheen eerder in het vakblad Sport & Strategie (editie 5-2023)