Hij ageert al drie jaar tegen deze vorm van milieuvervuiling. "Het is gevaarlijk voor het milieu en meer dan vermoedelijk ook voor de gezondheid." De rubberkorrels, of ook wel rubbergranulaat, zijn gemalen voertuigbanden. "De autobranche zamelt per jaar 9 miljoen autobanden in, van uitsluitend personenwagens. Daarvan worden er 6 miljoen verkruimeld en uitgestrooid op de velden", aldus Sebastiaan Venema.

Per veld betekent dat het uitstrooien van ongeveer 22.000 banden. "Het blijkt nodig om de demping van het veld op peil te houden. Daarbij gaat het om de stuit van de bal." De autobranche is vanzelfsprekend blij met deze oplossing. "Want het kan nergens met die banden naar toe", begrijpt Sebastiaan Venema zelf ook wel. Uitgebreid onderzoek heeft evenwel bewezen dat de rubberkorrels liefst 304 stoffen bevatten, waarvan zeker 50 kankerverwekkend zijn.

Kurk als alternatief

Vandaar de aanhoudende strijd van InStrepitus, een voortzetting van 'Kom van dat gras af', waarin duizenden verontruste ouders van voetballende kinderen de krachten bundelden. "Er is een goed alternatief voor de rubberkorrels", laat Sebastiaan Venema weten. "Kurk is het enige geschikte alternatief." Het verkruimelde kurk blijkt op langere termijn ook goedkoper dan de rubberkorrels. "De gemeente Haarlem heeft berekend dat kurk de eerste vier jaar wat duurder uitpakt maar is daarna goedkoper." Gemiddeld zijn kunstgrasvelden na uiterlijk tien jaar hard aan vervanging toe.

Kurk wordt al op meerdere plaatsen gebruikt voor het onderhoud van de velden. "De KNVB heeft een compleet nieuw complex aangelegd in Zeist, met kurk in plaats van de rubberkorrels", meldt Sebastiaan Venema. "Volgens de KNVB benadert kurk het best de eigenschappen van natuurgras." Bij warm weer tempert kurk tevens de hitte op kunstgras, die bestrooid met rubberkorrels boven de zeventig graden kan stijgen.

In verschillende gemeentes, als Leeuwarden, Den Haag, Haarlem, Leidschendam, Voorburg en Amsterdam, zijn de rubberkorrels al dan niet gedeeltelijk vervangen door kurk. "Dat kost per veld 35.000 euro. Het onderhoud is wat duurder, ook al omdat met kurk een zogenoemd shockpad onder het veld moet worden gelegd."

Veroordeeld voor milieuvervuiling

Vorig jaar werd het sportbedrijf Sportaal van de gemeente Enschede veroordeeld voor milieuvervuiling, doordat rubberkorrels buiten kunstgrasvelden waren terechtgekomen en aangetroffen. De rechtbank in Rotterdam legde Sportaal een boete op van 10.000 euro, waarvan de helft voorwaardelijk. Die zaak draaide om rubberkorrels, die rond de velden van voetbalvereniging Vogido waren gevonden. Volgens de rechtbank had de beheerder niet het maximale gedaan om de aantasting van het milieu te voorkomen. "Dit betreft slecht en slordig onderhoud, maar wij hebben een andere eis neergelegd bij de Raad van State", haakt Sebastiaan Venema in op de uitspraak in Enschede.

Rubberkorrels buiten de velden

Met de stichting streeft hij naar een complete sanering van alle 2000 velden met rubberkorrels. "Mijn ideaal beeld zou zijn dat er in 2025 maximaal nog maar 1000 velden met rubberkorrels liggen en dat in 2030 alle velden met kurk zijn bestrooid. Maar dat kost zoals gezegd 900 miljoen euro in totaal." Het streven tracht hij niettemin te realiseren via een aantal procedures, zoals tegen de gemeente Montfoort vanwege de situatie bij de voetbalvereniging Montfoort SV’19. Van de vijf kunstgrasvelden zijn er twee verouderd. Wie ter plaatse een kijkje neemt, ontdekt tal van rubberkorrels buiten de velden. "De stoffen in die korrels komen in de bodem terecht. Dat is milieuvervuiling. En denk ook eens aan de keepers, die op deze velden in actie komen. Zij betalen de rekening. Zij liggen te rollebollen op de korrels. Zij worden het meest blootgesteld aan de schadelijke gevolgen", aldus Sebastiaan Venema, die de procedure tegen de gemeente Montfoort al in september indiende bij de Raad van State.

Naast Montfoort lopen er nog drie procedures bij de burgerrechter. "Wij willen ook de velden aanpakken in Katwijk en in Tilburg." In Katwijk heeft hij twee procedures opgestart, behalve tegen de gemeente ook tegen de provincie. Daar gaat het om drie velden; twee van Quick Boys en één van VV Katwijk. "Quick Boys ligt in het drinkwatergebied, Katwijk zit er dichtbij. Daar is het drinkwater in gevaar. Voor 1,3 miljoen huishoudens. De procedure tegen de gemeente Tilburg richt zich op een veld van de club VV Zigo.

Succes in Tietsjerkadeel

Net als in Montfoort luidt de eis van de stichting InStrepitus de overtreding tegen de zorgplicht van artikel 13 wet bodembescherming "ongedaan te maken". Ofwel in elk geval de rubberkorrels te verwijderen van de bekritiseerde velden. In Tilburg heeft de gemeente die eis inmiddels opnieuw afgewezen, waardoor die zaak nu is voorgelegd aan de lokale bezwaarcommissie. Eind vorige week wist Sebastiaan Venema de gemeenteraad van Tietsjerkadeel te inspireren en te bewegen om een motie aan te nemen, waardoor de kunstgrasvelden in deze grote Friese gemeente bij vervanging niet langer worden bestrooid met rubberkorrels. "In de zomer gebeurt dat al met één of twee velden", deelt hij zijn jongste succes.

Foto: Shutterstock