Manipulaties tijdens lotingen voor voetbaltoernooien zijn allang geen publiek geheim meer. Zo gaf voormalig UEFA-voorzitter Michel Platini in mei 2018 volmondig toe dat er werd gesjoemeld, zoals bij de loting bij de groepsindeling voor het WK van 1998 in Frankrijk. "We hadden voor de loting van het WK bepaald dat Frankrijk en Brazilië in de groepen A en C zouden komen, zodat ze, wanneer ze hun groepen zouden winnen, elkaar niet voor de finale tegen zouden komen. Dat soort dingen gebeuren als je een WK organiseert. Je gaat als gastheer niet zes jaar lang een WK voorbereiden om je land in de kwartfinale tegen de topfavoriet te laten spelen. En Frankrijk is echt niet het enige land waarin dit is gebeurd. Het gebeurt namelijk altijd." Gastland Frankrijk en titelverdediger Brazilië konden elkaar zo pas in de finale treffen, wat nog gebeurde ook.

De hand van Loren

Voormalig FIFA-voorzitter Sepp Blatter beweerde in juni 2016 al eens in het Argentijnse dagblad La Nacion dat de UEFA had gefraudeerd tijdens een loting. Hij zei er alleen niet bij wannéér dat dan was gebeurd. Volgens Blatter werden in zulke gevallen de balletjes bewerkt, waarin de namen van de teams waren gestopt. "Ik heb met eigen ogen gezien hoe er gesjoemeld wordt. De balletjes kunnen gekenmerkt worden en ze kunnen ook warm worden gemaakt nadat ze gekoeld zijn."

Dat verhaal van die warme en koude balletjes is dankzij wereldster Sophia Loren zeer berucht geworden. In 1989 verrichtte zij in Rome de loting voor het WK, dat een jaar later plaatsvond. Loren stond in een prachtige tv-studio in een buitenwijk van Rome met een uitdagend decolleté op het podium. Dat de hele wereld op dat moment meekeek, deed er volgens voetbalverslaggever Jurriaan van Wessem niet toe. "Voor de sterren van de Italiaanse jetset was dit vooral een routineklus voor eigen publiek."

De hele wereld zag dat er werd gemanipuleerd. Van Wessem: “Loren husselde en haalde telkens het goede balletje uit de verschillende bollen. Zo kreeg Italië de Verenigde Staten, Oostenrijk en Tsjechoslowakije als tegenstanders en werden lastig geachte rivalen als Kameroen, Uruguay, Ierland en Nederland ontlopen.”

Het was wel zeer opvallend dat Loren eerst nadrukkelijk aan de balletjes voelde. Van Wessem: "Ze reageerde plotseling als een dromerige huisvrouw, die met een vinger een hete kookplaat aanraakt. Het opgewarmde balletje was iets te heet voorgekookt." En zo rolde de perfecte loting eruit voor de organisatie. "Op het WK van 1986 hadden we al kennis gemaakt met De hand van God", vat Van Wessem samen. "Op deze middag was De hand van Loren net zo machtig."

Met de kennis van nu

Bij de loting van het wereldkampioenschap van 1974 leek er ook te worden gemanipuleerd. Toenmalig FIFA-voorzitter Sir Stanley Rous zat achter een tafel en zag op zijn briefje dat Nederland was getrokken. Na een korte aarzeling zei hij: "Hol… eh Schotland." Zo werd niet het sterker geachte Oranje ingedeeld met wereldkampioen Brazilië, maar Schotland. Geen camera had ondertussen kunnen zien wat er werkelijk op het papiertje stond, ook omdat Rous dit nogal opzichtig wegmoffelde.

Met de kennis van nu zouden de organisatoren van het olympische voetbaltoernooi van 1928 in Amsterdam hun loting ongetwijfeld heel anders hebben georganiseerd. Prins Hendrik, de man van koningin Wilhelmina, koppelde Nederland voor de eerste wedstrijd in het knockout-systeem meteen aan Uruguay, veruit het beste voetballand ter wereld. De penningmester trok bleek weg, want dat betekende dat Oranje hoogstwaarschijnlijk maar één keer zou spelen voordat het werd uitgeschakeld. En een wedstrijd van het Nederlands elftal betekende ook in 1928 een uitverkocht huis.

"Heb ik iets verkeerd gedaan?", mompelde de prins daarom toen hij zag dat ook alle andere Nederlandse aanwezigen stilvielen van schrik. Niemand die het hardop durfde zeggen, maar natúúrlijk had de prins iets verkeerd gedaan: hij had eerlijk geloot. Dat kostte de organisatoren ontzettend veel geld aan misgelopen inkomsten, want inderdaad won Uruguay en schakelde daarmee de thuisploeg in de eerste wedstrijd uit.

Fotobijschrift: Gianni Infantino en Zbigniew Boniek tijdens de loting voor UEFA EURO 2012. Foto: Piotr Drabik, (CC) Wikimedia