Jos Valentijn was begin jaren zeventig een veelbelovende sprinter. Zo won deze schaatser zilver in 1973 tijdens het WK in Oslo, zilver, achter de Rus Valeri Moeratov en vóór landgenoot Eppie Bleeker. Na wat tegenvallers moest het in 1976 dan echt gaan gebeuren op het WK in Berlijn.

De eerste wedstrijddag verliep voor de Nederlandse favoriet alleen geheel niet vlekkeloos. Op de 500 meter schaatste hij allesbehalve perfect, maakte wat foutjes, maar desalniettemin had hij nog alle kans op de eindoverwinning.

Foute wissel?

Alsof hij het lot tegen zich had, ging het op de eerste 1.000 meter al bijna mis. In deze race tegen olympisch kampioen Peter Mueller verzuimde hij in de kruising van de laatste ronde om zijn tegenstander voorrang te verlenen. Diskwalificatie leek een feit.

Het lot stond dit keer plots aan de kant van Valentijn. De Noorse scheidsrechter Poulsen zei dat hij geen onregelmatigheden had waargenomen, omdat hij aan de andere kant van de baan stond. Jaren later zou bondscoach Leen Pfrommer hierover opmerken: "Ik had niks kunnen doen als Jos toen gediskwalificeerd was. Hij raakte de schaats van Mueller. We hebben gewoon geluk gehad."

Zeker van de wereldtitel

Het Nieuwsblad van het Noorden had er weer alle vertrouwen in: "Niets leek er meer mis te kunnen gaan toen Jos Valentijn naar de startstreep gleed voor het laatste kortstondige karwei: de tweede 1000 meter. Dank zij een overtuigende sprint op de slotdag van het middelmatige toernooi van de korte-afstandspecialisten hoefde aan de titelkansen van de Nederlandse favoriet nauwelijks nog getwijfeld te worden."

Op de laatste 1000 meter moest zijn grootste concurrent, de Amerikaan Dan Immerfall, 0.58 seconden op hem goedmaken. Appeltje-eitje. De wereldtitel leek Valentijn niet meer te kunnen ontgaan.

Het lot zou anders beschikken. Tegenstander in de laatste race was de Canadees Gaetan Boucher. Valentijn vertrok echter te vroeg: valse start. Coach Pfrommer gaf hem een waarschuwing, zo schreef het Nieuwsblad van het Noorden: "Jos, de starter let op je linkerbeen. Pas op."

De waarschuwing ging langs hem heen, want bij de tweede startpoging maakte Valentijn dezelfde fout. Starter Paul Hönig wees hem op het inmiddels enorm hoge risico: "Jos‚ dit was de tweede keer. Wees voorzichtig."

Weg titel

Maar het onvoorstelbare gebeurde. Valentijn ging nogmaals in de fout. Drie valse starts op rij. Diskwalificatie volgde en de wereldtitel was voorgoed buiten bereik. Valentijn snapte er zelf weinig van: "Voordat er geschoten werd ging mijn been automatisch omhoog. Dat mij zoiets nou moet overkomen. Terwijl ik zoveel ervaring heb. Daar kan ik gewoon niet bij." Niet veel later greep uiteindelijk de Zweed Johan Granath de wereldtitel.

En zo ging Valentijn niet de geschiedenis in als de eerste Nederlandse wereldkampioen sprint, maar als lands grootste stoethaspel op schaatsen. Een jaar later was het WK in Alkmaar, waarop hij vastbesloten was om zich te revancheren. Weer streed hij tot en met de laatste afstand om de medailles, maar of het nu de spanning was, of domme pech: hij verprutste wederom de laatste 1000 meter. Zo werd hij slechts twaalfde op deze afstand en vierde in het eindklassement. Een jaar later werd hij wéér vierde.

Geen motivatie

Daarna was het voorgoed voorbij. Het werd steeds moeilijker voor hem om zich goed te focussen op het schaatsen. Het zou bij drie nationale sprinttitels blijven, die hij in de loop van de jaren zeventig won. Tegenwoordig is Valentijn eigenaar van TIGRA Fysiotherapie, de grootste fysiotherapiepraktijk in de regio Heerenveen en omstreken.

Fotobijschrift: Jos Valentijn tijdens het NK voor amateurs in 1973. Foto: Rob Mieremet, Anefo / Nationaal Archief.