Budo is een verzamelnaam voor verschillende Japanse krijgskunsten, waaronder judo. Deze variant is niet zozeer gericht op competitie en prestaties, maar vooral op de persoonlijke ontwikkeling van de beoefenaar.

Op 7 april is op Sportcentrum Papendal de Nationale Budodag, inmiddels voor de elfde keer. "Voor de jeugd hebben we vier verschillende rondes samengesteld met onder andere een clinic van een TeamNL judoka en een jiujitsu clinic van wereldtoppers", zo schrijft de bond op haar site. "Voor volwassenen staan er tal van inspiratiesessies op het programma zowel op als buiten de mat."

Jigoro Kano

Als er een judohemel bestaat, zal Jigoro Kano daar zeker wonen. Met tevredenheid zal hij dan zien hoe zijn sport nog steeds wordt beoefend in Nederland, het land dat hij in 1928 bezocht vanwege de Olympische Spelen in Amsterdam.

In eigen land is Kano een legende als de grondlegger van het judo. Hij opende in 1882 de eerste school volgens zijn eigen principes van de zachte weg – de letterlijke vertaling van judo. In die tijd was karate toonaangevend, maar in de ogen van Kano was dat veel te hard en pijnlijk en ook nog eens te veel gericht op het verslaan van de tegenstander. Zijn nieuwe filosofie sloeg aan, want ruim 140 jaar later is deze judoschool uitgegroeid tot de grootste ter wereld met maar liefst acht verdiepingen. Het is het hart van het internationale judo.

Zaandam

In 1909 werd Kano lid van het Internationaal Olympisch Comité en was daarmee de eerste Aziaat die werd toegelaten tot dit gezelschap. Het gaf hem de gelegenheid om het judo wereldwijd te promoten.

Zo was hij in 1928 ook in Amsterdam vanwege de Olympische Spelen. Hij zag daar met eigen ogen dat zijn land voor de eerste keer een gouden medaille won – de doorbaak van Japan in de internationale sport. Dankzij Kano had de olympische beweging definitief wortel geschoten in Azië.

Voor zover bekend is dit het enige bezoek aan Nederland geweest van deze grondlegger van het internationale judo. In het Gemeentearchief van Zaanstad ligt zelfs een foto waar hij op staat, omdat Kano op 25 juli 1928 een bezoekje bracht aan Zaandam. In deze stad was het grootste deel van de Japanse ploeg namelijk ondergebracht, bij gebrek aan een Olympisch Dorp. Kano verbleef als official in het Amstel Hotel in Amsterdam.

Zaandam organiseerde een plechtigheid in het Paviljoen in het Volkspark, als welkom voor deze bijzondere gasten. De plaatselijke bevolking was ook uitgenodigd om elkaar zo wat beter te leren kennen.

Onbekende foto

Op lange tafels stonden hapjes, waaronder "verschillende, voor den Hollander onbekende gerechten", aldus De Zaanlander. Aan het einde raakten de Nederlanders en Japanners met elkaar in gesprek, overigens zónder elkaars eten te proberen. "De Japanners prefereerden de lekkernijen, die door de Japansche koks waren vervaardigd, terwijl de Hollanders zich meer speciaal tot de sandwiches, verschillende fruitsoorten e.a. aangetrokken gevoelden."

Tijdens die plechtigheid werd de foto gemaakt van de ontmoeting tussen de Zaandammers met de Japanners, met Kano in het midden. Deze afbeelding is volkomen onbekend in Japan zelf, zo bleek de afgelopen jaren tijdens ontmoetingen met sporthistorici en bestuurders uit dit land.

Extra interessant is dat Koki Hirota ook op de foto staat, links van Kano, toen de Japanse ambassadeur in Nederland. Precies twintig jaar later werd hij ter dood veroordeeld wegens oorlogsmisdaden.

Kano overleed in 1938. Bijna honderd jaar na zijn bezoek aan Nederland leeft zijn gedachtengoed hier dus nog steeds, zo blijkt dit weekend weer eens.

Fotobijschrift: Jigoro Kano (midden) tussen Zaanse bestuurders van de VVV en Japanse officials. Foto via Archief Zaanstad.