Zo’n beetje alle continenten hadden al decennia hun eigen Spelen, behalve Europa. Op 12 juni 2015 was het dan wel zover, en begonnen in Baku in Azerbeidzjan eindelijk de eerste Europese Spelen. De weg naar die eerste editie was heel lang geweest. Een Franse sportbestuurder stelde al in 1931 voor om die een jaar later in Parijs te organiseren.

De kosten voor de Europese landen om daaraan mee te doen waren alleen wel gigantisch. Het Frans Olympisch Comité worstelde dan ook met het budget en stelde daarom voor om in juni 1932 in Parijs de Europese Spelen te houden, waar de beste deelnemers zich konden plaatsen voor de volgende Olympische Spelen in Los Angeles. Een slim plan, maar het is er nooit van gekomen.

Nazi’s

Tien jaar later, tijdens de Tweede Wereldoorlog dus, waren de nazi’s aan zet. Toen hield Hans von Tschammer und Osten een pleidooi voor de Europese Spelen. Als Reichssportführer was hij de belangrijkste sportleider in het Derde Rijk.

Volgens de Nederlandse pers wees hij op de gemeenschappelijke liefde van de Europese jeugd voor de sport, die voor hem aanleiding was voor een nieuw sportevenement. ‘Hij opperde de invoering van Europese spelen, die geen tegenstelling vormen tot de gedachte der Olympische spelen, maar dienstig zijn voor de oriëntatie van en den sportieven strijd der volken van Europa.’ Na de dood van de Reichssportführer in 1943 is er van dit plan ook nooit meer iets vernomen.

Na de oorlog werden door diverse instellingen nog enkele pogingen gewaagd, maar keer op keer hielden de internationale sportbonden dit tegen. Zij streden voor het belang van hun eigen Europese kampioenschappen in plaats van een nieuw continentaal evenement.

Het echte geruzie begon in 1960. De Russische Sportfederatie vroeg toen aan het IOC of zij twee of drie jaar later de Pan-Europese Spelen mocht organiseren.

Een maand later keerde de atletiekfederatie IAAF zich tegen dit plan, omdat er voor 1962 al een EK atletiek was gepland. Het betekende het einde van de Russische ambitie om de Europese Spelen te organiseren. Het was de eerste nederlaag van een pan-Europees evenement in de strijd tegen de Europese Kampioenschappen.

Frans-Duits plan

Eind jaren zestig barstte die strijd opnieuw los, nu na een Frans-Duits initiatief, die steeds een jaar voor de Olympische Spelen moesten plaatsvinden. ‘Tezamen met de spelen van de andere continenten kunnen zij als een soort kwalificatiewedstrijden gelden voor de Olympische Spelen’, aldus de Olympische Comités van die landen.

Zwitserland sloot zich bij dit idee aan, en zo kon er zelfs een datum worden voorgesteld voor de eerste Europese Spelen ooit: juli 1970. Het evenement bleef echter een realiteit van de vergaderkamer, mede omdat Oostenrijk, Zweden, Roemenië, Nederland en Groot-Brittannië er niets van wilden weten. De Europese Spelen zouden te veel concurreren met de al bestaande EK’s, vonden deze landen, waarna het er weer niet van kwam. Een zoveelste nederlaag voor het pan-Europese evenement.

Het zou dus tot 2015 duren voordat de Europese Spelen daadwerkelijk doorgang vonden. Inmiddels zijn we toe aan de derde editie, waaraan ongeveer vijftig landen meedoen. Alleen Rusland en Wit-Rusland zijn uitgesloten vanwege de Russische agressie tegen Oekraïne, tegen de wens van het Internationaal Olympisch Comité.

Fotobijschrift: De tweede editie van de Europese Spelen in 2019 werden Minsk gehouden, de hoofdstad van Wit-Rusland. Foto: Lisa Deen.

Lees ook: