De door de Stichting Nationaal Sportgebeuren georganiseerd ronde wordt verreden in de lente van 1948. Als gevolg van de Tweede Wereldoorlog ligt half Nederland nog in puin. Zuinigheid en noeste arbeid zijn dan de sleutelwoorden van de heersende politici. Dat Nederlanders dan al behoefte hebben aan wat afleiding blijkt wel uit het massaal toegestroomde publiek op de door ons teruggevonden beelden.

Ook de kranten hebben er al vroeg zin in. Zo schrijft de Leeuwarder Courant in januari van dat jaar: "Op 24 April zal de burgemeester van Amsterdam op de Dam het startschot van de ronde lossen, waarna de renners door het Noord-Hollandse waterland naar de Afsluitdijk zullen gaan. In Friesland volgen zij de route door Bolsward, Sneek en Leeuwarden naar Groningen, het eindpunt van de eerste etappe."

Voor zover het noorden. Maar de Friese krant heeft ook aandacht voor de rest van het land: "Als een sterk gekronkeld lint volgen de etappes op elkaar en de ronde, die 1.800 km lang is, brengt de renners met hun aanhang van officials, verzorgers en niet te vergeten de tientallen sportjournalisten, waaronder tal van buitenlanders, door vele schilderachtige en bezienswaardige streken."

Vanaf Groningen fietst het peloton richting Assen en Zwolle naar Enschede om via de IJsselbrug te eindigen in Nijmegen. Hierna gaat de route naar Maastricht en passeren de renners Helmond en Venlo. Door het Limburgse landschap gaat het vervolgens naar Vlissingen en finishen de renners op de boulevard.

Hierna rijden ze door Zeeuws-Vlaanderen en steken bij Ossenisse het water over met de pont. Door Noord-Brabant gaat het dan via Oudenbosch en Den Bosch naar Rotterdam. Het gezelschap rijdt door de Maastunnel en koerst via de boulevard in Scheveningen vervolgens naar Amsterdam om te eindigen in het Olympisch Stadion. Na acht dagen koersen mag de Luxemburger Jean Goldschmidt zich de eerste winnaar van de Ronde van Nederland noemen.

Kleuren ploegen

Helaas is de film over de ronde van 1948 zwart-wit, want vlak voor de start schrijft de Provinciale Drentsche en Asser Courant: "De ploegen welke in de Ronde van Nederland starten, rijden in de volgende kleuren: Noord-Brabant A in groen-wit; Luxemburg in rood-wit; België B in grijs-marine; Limburg in wit-rood; Noord-Brabant B in geel; België A geel-groen; Noord-Holland in rood; Zaanstreek in blauw-geel; Frankrijk in bruin-oranje; Zuid-Holland in geel-blauw en Italië in turquoise-wit en Spanje zal waarschijnlijk in mauveoranje rijden en Zwitserland in rood-grijs."

Er valt zelfs een Bergprijs te winnen, zo schrijft de krant: "Ons land mag zo vlak zijn als het wil, de organisatoren van de Ronde van Nederland zijn er toch in geslaagd de karavaan over zestien heuveltoppen te leiden, die tezamen in aanmerking konden komen voor het klassement om de zogenaamde Bergprijs."

Vergeten wielercultuur

De film is een ode aan een vergeten wielercultuur: renners die bij gebrek aan goede communicatie de verkeerde afslag nemen, over spoorbomen heen springen en uiteraard tijdens het fietsen zelf hun reservebanden om de nek dragen. De commentator heeft er zin in en hoopt dat de ronde net zo beroemd zal worden als de Tour de France!

Vergeet ook de ouderwets lange afstand niet: in acht dagen moeten de renners dan 1.800 kilometer afleggen! In de huidige ronde is dat 'slechts' zo’n 1.100 kilometer. En dat alles in een landschap waar de gevolgen van de oorlog vaak nog duidelijk zichtbaar zijn. De omgevingsbeelden spreken voor zich en vormen een prachtige aanvulling op het wedstrijdverslag.

Fotobijschrift: De winnaars van de Ronde van Nederland 1948. Foto: Snikkers, Anefo / Nationaal Archief