FC Emmen heeft eindelijk toestemming gekregen van de KNVB om een sponsordeal te sluiten met seksspeeltjesfabrikant Easy Toys. De KNWU was begin jaren zeventig niet zo schappelijk toen de naam van een Zwolse seksshop verscheen op paarse wielershirts.
Schaatser en wielrenner Dries van Wijhe – alias Dolle Dries – kreeg nationale aandacht toen hij in augustus 1973 een samenwerking aankondigde met Klaas Kee van de Zwolse seksclub Pretty City. Voor honderd gulden per week fietste hij voortaan met die naam op zijn borst, zo beloofde hij. "Ik kan op deze manier makkelijk geld verdienen", zei Dries, toenmalig amateurwielerkampioen van Nederland. "Daar kan toch niemand bezwaar tegen maken."
Twee dagen later maakte hij toch alweer een einde aan deze eerste sportsponsordeal met een erotisch bedrijf. "Mien moe hoorde er op een zondag van. Het goede mens wist niet wat seks was. Ik heb een dag lang kunnen volhouden dat het om zware shag ging, toen nog even dat het een cheque-club was. Ik ben er mee gestopt, ik wilde haar niet verder kwetsen." En zo zat Pretty City opeens met een aantal ongebruikte sporttenues. "Ik zoek nu naar een andere renner", beloofde Kee en twee maanden later dook hij inderdaad opnieuw op.
Martha Jongeling - Toersen was toen 21 jaar oud en woonde in Staphorst. Ze komt uit een sportieve familie. Broer Aalt was een bekende motorcoureur en zelf was ze een zeer fanatieke schaatser. Verder was ze lid van wielervereniging De Peddelaars uit Hoogeveen, vooral om goed in conditie te blijven voor goede schaatswinters. Samen met haar clubgenoten en vriendinnen Alie en Jennie de Boer uit Wanneperveen werd ze benaderd door Pretty City als shirtsponsor. "Het contact was gelegd door Dries,” zegt ze nu in een terugblik, inmiddels wonend nabij de Randstad. ”Wij gingen met hem mee naar die club zonder te weten wat het was. We keken onze ogen uit."
Het idee was om een Pretty City-ploeg te formeren met zes mannen en drie vrouwen. Als publiciteitsstunt liet Jongeling – Toersen zich met het bewuste shirt fotograferen bij het plaatsnaambord van Staphorst, suggererend dat ze daarna zou worden getroffen door toorn en doem van haar dorpsgenoten.
Bijna een halve eeuw later kan ze zich nog steeds opwinden over dat vooroordeel. "Het was er helemaal niet zo stijf en stug als mensen vaak denken. In Staphorst heb ik er nooit last van gehad dat ik aan sport deed. Dat was heel gewoon, er waren zoveel meisjes en vrouwen die schaatsten. Ze zaten ook allemaal op de tractor, dat was bij ons allemaal niet zo gescheiden. Op de ijsbaan in Assen zag ik juist veel minder vrouwelijke schaatsers dan bij ons. En ook in het westen van het land zijn mannen en vrouwen veel meer gescheiden."
Waar het wél heel erg was, was in Nieuwleusen, tien kilometer verderop. "Daar gooiden ze stenen naar me als ik voorbij kwam." Voor de rest heeft ze alleen maar goede herinneringen overgehouden aan haar sportieve loopbaan.
Net als nu met FC Emmen en de KNVB dook de nationale pers bovenop deze shirtsponsoring. Voor de bestuurders van de KNWU was dat reden om heel moeilijk te doen, zo zegt Jongeling – Toersen nu. "Die waren erg boos op ons. Ze wilden absoluut niet dat wij met ons tenue aan wedstrijden meededen. We kregen de hele tijd waarschuwingen. Eigenlijk hadden we vooral last van deze shirtreclame. Na een jaar zijn we er daarom maar mee gestopt. We hebben er niet eens geld voor gekregen, maar gingen in 1975 wel op kosten van de sponsor naar het WK allround in Oslo. En daar werd Harm Kuipers wereldkampioen."
Het tenue van Jongeling – Toersen is museumwaardig als eerste in de Nederlandse sportgeschiedenis met reclame van een erotisch bedrijf, maar ze heeft teleurstellend nieuws. "Ik heb het niet meer. Mijn hond was zwanger en moest bevallen. Ze heeft toen net dat shirt uit de klerenkast getrokken zodat ze daarop kon liggen. Dat zat dus onder het bloed en heb ik meteen weggegooid."
Fotobijschrift: Het podium van het NK Wielrennen voor amateurs 1973 met Fedor den Hartog (links) die Dries Wijhe feliciteert. Foto: Dick Coersen, ANP Archief
