In aanloop naar het EK voetbal bracht de gemeente Amsterdam een speciaal boek uit: Amsterdam en voetbal, Eeuwen in beweging. Rugnummers-redacteur Jurryt van de Vooren beschrijft in twintig korte hoofdstukken de geschiedenis van drie eeuwen voetbal in de hoofdstad: van het prille begin in de 19^e eeuw, via de succesvolle 20^e eeuw, naar onze 21^e eeuw. Ter ondersteuning van die verhalen is het mooiste sporterfgoed van het Stadsarchief Amsterdam gebruikt. Het boek is een cadeau en kan daarom door iedereen gratis worden gedownload – hier.

Johan Cruijff ArenA

Eén van die twintig hoofdstukken gaat over de Johan Cruijff ArenA, de Nederlandse speelplaats van dit EK. Het is dit keer een heel speciaal toernooi, omdat het zestig jaar bestaat – vorig jaar dan. Vanwege corona werd dit alleen een jaar uitgesteld.

Door deze samenloop van omstandigheden worden deze wedstrijden gespeeld in dezelfde zomer dat de Johan Cruijff Arena zijn 25-jarige bestaan viert. Met de eerste EK-wedstrijd van Oranje zondag kwam de stemming er in ieder geval al meteen goed in. De zege op Oekraïne was óók een hoogtepunt voor de Johan Cruijff ArenA, zeker na dit vreselijke coronavoetbaljaar zonder toeschouwers.

En zo is dit stadion voor de tweede keer binnen 25 jaar gastheer van het EK voetbal, want in 2000 was dit ook al een speellocatie tijdens Euro 2000, dat in samenwerking met België werd georganiseerd. Met terugwerkende kracht bleek dat het begin van een nieuwe trend van internationale samenwerking van minstens twee landen, die gezamenlijk een EK of WK voetbal organiseren. Daarna volgden Oostenrijk / Zwitserland (2008) en Oekraïne / Polen (2012). Weer 21 jaar later bereikt die trend een climax met een Europees kampioenschap met speelsteden over het hele continent.

Mega-evenement

Die Nederlands-Belgische primeur van 2000 was mooi, maar ook zwaar, zei Harry Been na afloop als toenmalig toernooidirecteur. Door onderlinge cultuurverschillen tussen deze twee landen was het soms moeilijk om overeenstemming te vinden. "Wij wilden alles vooraf regelen, de Belgen wilden improviseren. Het sleutelwoord was respect, maar dat ligt lastig voor de Nederlanders. Wij denken namelijk dat we alles beter kunnen."

De Amsterdam ArenA, zoals die toen nog heette, was aangewezen voor vijf wedstrijden. Er waren daar drie groepsduels, een kwartfinale en een halve finale. De finale ging naar Rotterdam, naar de Kuip. In ons land werd er verder in Arnhem en Eindhoven gespeeld. De openingswedstrijd was in Brussel. Sportief eindigde dit toernooi in een enorme teleurstelling voor Nederland door een dramatische nederlaag tegen Italië in de halve finale, nota bene in Amsterdam. Het evenement in zijn geheel was wél een groot succes, aldus Been in de evaluatie.

Het is nog te vroeg om een oordeel te geven over het EK van 2021, maar voor Nederland was het begin dus al goed. Als het nóg twee keer weet te winnen in de Johan Cruijff ArenA geeft het een mooi cadeau van het jarige stadion, precies 25 jaar nadat dit in gebruik werd genomen.

Fotobijschrift: Feestvreugde in de Reguliersbreestraat bij Euro 2000 na de kwartfinale tegen Frankrijk in de Amsterdam Arena (3-2 voor Nederland). Foto: Stadarchief Amsterdam, Pim van Olffen.