De sportwereld schrijft het liefste haar eigen geschiedenis, vooraf goed opgeschoond en ontdaan van alle eventuele onwelgevalligheden. Alleen de helden en hoogtepunten komen aan bod, wat niet alleen vreselijk saai is, maar vooral ontoereikend.

Een mooi voorbeeld is de ontstaansgeschiedenis van het WK vrouwenhockey, het evenement dat vanaf dit weekend in Spanje en Nederland wordt gehouden. De eerste officiële editie hiervan was in 1974, zo althans meldt de website van de Internationale Hockey Federatie, maar het echte verhaal is veel interessanter.

Het afgelaste WK van 1940

De vrouwelijke hockeyers werden heel lang geweerd van internationale toernooien. Het eerste officiële wereldkampioenschap was pas in 1974, zoals we al opmerkten, en op de Olympische Spelen worden vrouwen sinds 1980 toegelaten. Toch waren er eerder al eens pogingen gewaagd, maar die zijn óf mislukt óf uit de geschiedenisboeken geschrapt.

Zo was het Wagener Stadion eind jaren dertig nog maar net gebouwd toen de wereldhockeybond besloot om daar van 2 tot en met 13 mei 1940 het wereldkampioenschap voor mannen te organiseren. Het vrouwentoernooi werd toegewezen aan Den Haag met de finale ook in het Wagener. Beide evenementen gingen alleen niet door vanwege het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.

Acht jaar later, in mei 1948, kwamen de vrouwen alsnog naar het Amsterdamse Bos voor een wereldkampioenschap. "De dames-commissie van de Kon. Ned. Hockey Bond bereidde maanden lang deze ontvangst voor", zo omschreef tijdschrift Sportief. Twaalf landen hadden zich ingeschreven, maar op het laatste moment bleef Tsjechoslowakije weg vanwege de communistische machtsovername. Het enige niet-Europese land was de Verenigde Staten.

Voordat de sportvrouwen in actie kwamen, was er eerst nog een openingsceremonie. "Een kostelijk, intiem sportfestijn", volgens Sportief, begunstigd door fantastisch lenteweer. Na de onthulling van het oorlogsmonument voor de omgekomen hockeyers was de openingswedstrijd tussen Nederland en Spanje, die door de thuisploeg met 5-0 werd gewonnen.

Oertijd

De Nederlandse vrouwenploeg haalde zelfs de finale, maar verloor die met 1-0 van Engeland. "Nederland heeft zich kranig geweerd en onze dames komt de tweede plaats zeer zeker toe", aldus Algemeen Handelsblad in zijn verslag over het zeer succesvolle evenement. Er is alleen niemand die het in 2022 nog weet en daarom hebben we hier gelukkig nog de filmbeelden van de finale.

Medailles smokkelen

Dat dit wereldkampioenschap volkomen is vergeten, is vooral de schuld van de bestuurders van de All England Women’s Hockey Association. "Zij wensen geen scherp tournooi om de erepalm", schreef de Volkskrant in 1953. "Zij streven naar de verwezenlijking van andere idealen: vriendschappelijke wedstrijden, internationale verbroedering." Deze krant vatte dit ultraconservatieve wereldbeeld mooi samen in slechts dertien woorden: "Als goede Engelsen leven de hockeydames daar nog een tikje in de oertijd."

Deze hockeybestuurders weigerden daarom om de zege van hun land in 1948 te erkennen. De speelsters moesten hun medailles zelfs verstoppen in hun bagage, om te voorkomen dat die werden afgepakt! In het verslag in het eigen blad Hockey Field werd het toernooi geen wereldkampioenschap genoemd, maar een festival. En er was natuurlijk al helemaal geen woord over Engeland als wereldkampioen.

Zo verdween dit unieke wereldkampioenschap uit 1948 onder een dikke laag stof om pas in de afgelopen jaren te worden herontdekt door sporthistorici in zowel Engeland als Nederland. In Engeland doken opeens zo’n verstopte medaille op en in Nederland bleken er nog filmbeelden te zijn, naast een groot aantal foto’s en krantenartikelen. En zo wordt het verhaal uit 1948 inderdaad een stuk interessanter dan de officiële geschiedschrijving van de sportwereld zelf.

Fotobijschrift: Openingsceremonie van het WK vrouwenhockey 1948 in Amstelveen. Foto: Van Oorschot / Anefo, Nationaal Archief (CC).