Begin jaren tachtig was Marco van Basten nog onbekend bij het grote publiek. Alleen de lezers van het Parool hadden hem in 1977 kunnen opmerken toen die krant een foto plaatste van een aantal jeugdspelers van UVV in Utrecht. Ook Van Basten mocht op de foto, pas twaalf jaar oud.

Vier jaar later was zijn status onder jeugdscouts al enorm gestegen, Van Basten speelde inmiddels voor Elinkwijk. Zowel Ajax als FC Utrecht had interesse, waarna Van Basten koos voor de Amsterdamse ploeg. Maar ook PSV zat nog achter deze voetballer aan, zo blijkt uit het archief dat de vader van Van Basten aanlegde, te zien op de archiefsite van Ajax

Testwedstrijd

Kees Ploegsma was in 1981 de secretaris van PSV. Via zijn scoutingscommissie had hij gehoord dat Van Basten zich razendsnel ontwikkelde, wat voor hem aanleiding was om op 19 maart een persoonlijke brief te sturen naar "de heer M. van Basten, lid van de v.v. Elinkwijk". Ploegsma stelde hierin voor dat de jonge voetballer een testwedstrijd kwam spelen in Eindhoven. "Eventuele reiskosten zullen wij vergoeden."

Ajax reageerde snel op dit aanbod door Van Basten een jeugdcontract aan te bieden, dat hij op 17 april inderdaad ondertekende. Blijkbaar was er wat paniek aan Amsterdamse kant, want dit contract was handgeschreven, inclusief een taalfout. Van Basten legde hierin vast dat hij vanaf 1 juli een maandelijkse vergoeding van 500 gulden ontving.

Op deze provisorische manier was zo in ieder gevel PSV uitgeschakeld in de strijd om Van Basten. In het archief van Ajax zit ook nog de eerste ledenkaart van Van Basten, opgesteld op 10 juni 1981. ‘Vorige seizoen gespeeld voor vv. Elinkwijk. Plaats in het elftal: centrumspits.’

Debuut

Als jeugdspeler van Ajax werd Van Basten in september dat jaar opgeroepen voor het Nederlands jeugdelftal. Op 3 april 1982 debuteerde hij in het eerste van Ajax, enkele dagen nadat hij als jeugdinternational tegen Wales al de beste man op het veld was. "Hij imponeerde vooral in de eerste helft door zijn subtiele techniek, schitterende kap- en draaibewegingen en een paar gave kopballen", schreef Dick van de Polder in Het Vrije Volk. "Zeven minuten na rust scoorde hij ook Oranjes dik verdiende gelijkmaker."

Ook tijdens zijn Ajax-debuut scoorde Van Basten, de eerste van zijn 152 doelpunten voor de Amsterdammers.

Fotobijschrift: Marco van Basten springt over doelman Hans van Breukelen heen in de wedstrijd PSV-Ajax (1987). Foto: Croes, Rob C. / Anefo, Nationaal Archief