Tijdens de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam was lacrosse een demonstratiesport. Het organiserende comité had namelijk het recht om zowel een nationale als een internationale sport toe te voegen aan het programma, waarbij korfbal werd aangewezen als de Nederlandse sport. Tegen de afspraken in werd ook het kaatsen als tweede Nederlandse sport deze Spelen in gerommeld, zodat er twee nationale demonstratiesporten waren.

Op het lijstje kanshebbers van internationale demonstratiesporten stonden onder meer lacrosse, basketbal en handbal. "Na veel beraadslagingen en afwegingen", meldde het officiële rapport van Amsterdam 1928, "viel de keuze op lacrosse, dat was voorgesteld door het Canadese Olympische Comité."

Aan de vooravond van deze demonstratiewedstrijden in het Olympisch Stadion benadrukte de Nieuwe Rotterdamsche Courant het historische karakter hiervan: "Een spel, dat, voor zoover wij weten, in Nederland nog nooit gespeeld is lacrosse." De landen waarin die sport toen het meest werd beoefend, waren Canada, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. De drie deelnemende teams van 1928 kwamen zodoende uit deze landen.

Geen spel voor zwakke knapen

Zo maakte Nederland dus kennis met lacrosse – óók de sportjournalisten. De medewerker van Het Centrum wist eigenlijk niet wat hij ervan moest denken toen hij een wedstrijd tussen de Amerikanen en Canadezen zag. "Er ontstaan dikwijls verwoede gevechten, waarbij zoo vervaarlijk met de stick wordt gezwaaid, dat men zich er over verwondert, dat niemand gekwetst wordt. Lacrosse is dan ook geen spel voor zwakke knapen."

Dit had de verslaggever goed gezien, wantde sport heeft van oudsher een band met geweld en oorlog. Lacrosse vindt zijn oorsprong bij de Noord-Amerikaanse indianen. Die band komt ook terug in de verschillende benamingen die zij hadden voor de sport: da-nah-wah’uwsdi: kleine oorlog en tewaarathon: klein broertje van de oorlog.

De sport kreeg zijn moderne westerse naam begin achttiende eeuw, toen Franse trappers indianen het spel zagen spelen. De naam is een verwijzing naar de kolf (la crosse), het slaghout waarmee gespeeld wordt en dat tegenwoordig stick heet. Met lacrosse trainden de indianen de jonge mannen van de stam en bereidden hen voor op oorlogssituaties. Er werden ook conflicten tussen stammen mee uitgevochten.

Krijgslist

Enkele decennia nadat de pelsjagers de indianen lacrosse hadden zien spelen, raakten de Britten in de loop van 1763 in conflict me de Ojibwe-indianen, die woonden rond de Grote Meren, het huidige grensgebied tussen Canada en de VS. De Ojibwe stonden onder leiding van Opperhoofd Pontiac. Pontiac was een sluwe vos, die in de zomer van 1763 tijdens een sportwedstrijd een krijgslist gebruikte om de Britten een kopje kleiner te maken. Op 2 juni van dat jaar organiseerde Pontiac namelijk bij het Britse Fort Michilimackinac een wedstrijd lacrosse voor zijn krijgers.

Terwijl het spel buiten de poorten van het fort werd gespeeld en de Britse soldaten vanaf de wachttorens geboeid toekeken, werd er een lacrossebal over de muren van het fort gegooid. Om het spel niet te onderbreken openden de soldaten de poort. Eenmaal binnen verwisselden de Ojibwe-krijgers hun sticks voor wapens – die waren eerder door hun vrouwen naar binnen gesmokkeld en verstopt. Vijftien van de vijfendertig soldaten werden vermoord, later werden er nog eens vijf doodgemarteld. Het fort werd ingenomen en bleef maar liefst een jaar in handen van de indianen.

Niet voor Hollanders

Deze krijgsgeschiedenis zal het Internationaal Olympisch Comité hoogstwaarschijnlijk ontgaan zijn. Lacrosse zou ook verder niet profiteren van de demonstraties op de Spelen en nimmer een olympische sport worden. Dat konden Nederlandse sportjournalisten in 1928 goed begrijpen. "Het komt ons voor", verzuchtte de medewerker van Het Centrum toen, "dat het beter is, lacrosse maar niet in Holland in te voeren. Dit wilde spel zou het lijstje sportongevallen maar verlengen."

Fotobijschrift: Lacrosse bij de Olympische Zomerspelen van Amsterdam 1928. Foto Algemeen Fotobureau/ Archief: Fotocollectie Gelderland.