De kampioenen van São Paulo en Rio de Janeiro werden als eerste door de organisatie van het toernooi uitgenodigd om mee te doen. Er was toen in Brazilië nog geen nationale competitie, en deze twee gemeenten hadden de sterkste regionale competities van het land.

Ook de Portugese kampioen werd gevraagd om mee te doen, omdat Brazilië ooit een kolonie van het land was geweest. Eerder dat jaar sloeg Portugal nog een uitnodiging af om aan het WK voor landen in Brazilië mee te doen. De reiskosten waren toen simpelweg te hoog voor de nationale ploeg.

Acht teams

Ook de kampioenen van Uruguay, Italië, Zweden, Engeland en Spanje ontvingen een invitatie. Toen de Spaanse kampioen Barcelona afhaakte, kwam daarvoor de Franse kampioen Nice in de plaats. Nadat ook de kampioenen van Zweden en Engeland hadden afgezegd, werden de Oostenrijkse titelhouder en die van Joegoslavië maar gevraagd om naar Brazilië te komen.

Uiteindelijk namen acht clubteams van Europa en Zuid-Amerika deel aan dit eerste WK. Europa stuurde Nice, Juventus, Austria Wien, Rode Ster Belgrado en Sporting Club de Portugal uit Lissabon. Zuid-Amerika werd vertegenwoordigd door Vasco da Gama en Palmeiras uit Brazilië en Nacional Montevideo uit Uruguay.

Het toernooi bestond uit een groepsfase, waarin per groep vier ploegen uitkwamen. De beste twee ploegen per poule kwamen in de halve finale, die over twee duels werd uitgevochten. De finale bestond ook uit twee duels, één in Sao Paulo en één in Rio.

Twee Italianen in de cel

In de finale troffen Juventus en Palmeiras elkaar, maar daar was nog wel een waar Italiaans drama aan vooraf gegaan. In de halve finale trof Juventus namelijk Austria Wien, en tijdens die confrontatie moest de politie ingrijpen. Wenen kreeg namelijk een strafschop toegekend, en daar waren twee Italiaanse spelers het niet mee eens.

De strijd liep volgens het Algemeen Dagblad op een gegeven moment zo hoog op, "dat de Italiaanse rechtsbuiten Mucinelli en linksbinnen Viola over hun zenuwen heen raakten, de scheidsrechter te lijf gingen en door de politie bij de kraag werden gepakt’. ‘Het tweetal heeft een hele nacht op het politiebureau gezeten!"

Finale

Ondanks dit tumult wist Juventus dus wel de finale te halen, en dit werd een ware strijd tussen Europa en Zuid-Amerika. In Sao Paulo werd het 1-0 voor Palmeiras. Juventus diende na afloop nog een officieel protest in bij de organisatie, omdat de club in de eerste finale een avondwedstrijd moest spelen en dat was voor de Italianen een geheel nieuwe ervaring. Ze voelden zich benadeeld omdat ze niet gewend waren om niet in het licht van de schijnwerpers te kijken en hadden daarom, naar eigen zeggen, de wedstrijd verloren.

Het protest mocht niet baten en de return in Rio werd een groot spektakel. Meer dan 150.000 toeschouwers zagen Juventus in het Maracana twee keer op voorsprong komen. De Deen Praest opende de score in 18e minuut. Rodriguez zorgde in de beginfase van de tweede helft voor 1-1. De latere voorzitter Boniperti was vier minuten later weer succesvol voor Juventus. In de 77ste minuut maakte Liminha gelijk en zo won Palmeiras met aanvoerder Juvenal de felbegeerde trofee.

Nog een mini WK

Een jaar later werd in Venezuela overigens, onder de naam Mundialito de Clubes, een soortgelijke competitie als de Copa Rio gespeeld. In de beginjaren was dit een zeer prestigieus toernooi dat jaarlijks werd gehouden, waaraan topteams uit Zuid-Amerika en Europa deelnamen.

Na de invoering van de wereldbeker voor clubteams in 1960, waarbij de winnaars van de Europacup I en de Copa Libertadores het tegen elkaar opnamen en die in 1970 door Feyenoord en in 1972 en 1995 door Ajax werd gewonnen, verloor het toernooi zijn status. In 2005 werd de wereldbeker vervangen door het door het huidige wereldkampioenschap voetbal voor clubs.

Bijna een Nederlander op de Copa Rio

Aanvankelijk was het de bedoeling om de Copa Rio om de twee jaar te organiseren, maar in 1952 werd er al een tweede editie georganiseerd. Dit gebeurde op verzoek van Fluminense, dat toen vijftig jaar bestond. Het jaar daarop kreeg het toernooi bijna een Nederlands tintje. De international Bram Appel uit Rotterdam speelde toen namelijk voor het Franse Reims.

Die ploeg was in de zomer van 1953 in Portugal om daar op een lokaal toernooi te spelen. Zodoende kon het team volgens De Maasbode niet naar Zuid-Amerika. Reims wilde ‘dolgraag’ naar Brazilië, maar kreeg geen toestemming van de Franse voetbalbond, "zodat aan Bram Appel het Zuidamerikaanse reisje voorbij gaat".

In 1953 veranderde de Copa Rio van naam en werd het Torneio Octogonal Rivadavia Corrêa Meyer. Hierna hield het toernooi op te bestaan.

Fotobijschrift: De beker van de FIFA World Cup voor clubs in 2022. Foto: Giorgio Rossi / Shutterstock