Heerenveen is de vaste organisator van grote internationale schaatsevenementen, dit weekend opnieuw met het EK Allround & Sprint. Hoe kon het dan gebeuren dat de KNSB in 1982 haar eeuwfeest vierde met wereldkampioenschappen in Assen en Alkmaar?
In 1982 vierde de KNSB haar 100-jarig jubileum met het organiseren van de WK Allround en WK Sprint. De bond wees Assen aan als locatie voor het allroundtoernooi en Alkmaar voor de sprintonderdelen.
Deze keuze verliep niet zonder horten en stoten. Er kwamen stevige protesten vanuit Friesland en Zuid-Holland. Deze gewesten waren boos vanwege vermeende voorbarige toezeggingen door voorzitter Herman van Laer. De gemoederen liepen hoog op en leidden zelfs tot moties van wantrouwen binnen het bondsbestuur.
NRC Handelsblad schreef: "Officieel moeten die titeltoernooien nog worden uitbesteed, maar zowel het gewest Friesland als het gewest Zuid-Holland is van oordeel dat bondsvoorzitter Herman van Laer bulten zijn boekje is gegaan door, vooruitlopend op de beslissing van het bondsbestuur, verregaande toezeggingen te doen aan Alkmaar en Assen."
Het leverde een bestuurscrisis op: "Voor de voorzitters van het gewest Friesland (W.S. Wijnia) en Zuid-Holland (PJ. Bliek) was dat aanleiding - met de voorzitter van de LTC Korte Baan, L Bergsma - te bedanken als lid van het bondsbestuur en de achterban te raadplegen over het eigenmachtige optreden van de bondsvoorzitter."
Ondanks al het gesteggel, zou er niets veranderen. De Leeuwarder Courant meldde: "Het dagelijks bestuur ad interim van de KNSB heeft unaniem besloten de strijd om de wereldtitel hardrijden heren allround op 20 en 21 februari 1982 toe te wijzen aan Assen. Het toernooi om de wereldkampioenschappen sprint zal op 6 en 7 februari in Alkmaar worden gehouden."
Sportief en financieel werd het een groot succes, met Hilbert van der Duim als kersverse wereldkampioen en een totale recette van 800.000 gulden, waarvan 200.000 gulden naar de jubilerende bond ging.
Toch was het niet allemaal rozengeur en maneschijn. De Volkskrant was erbij: "Het wereldkampioenschap van Hilbert van der Duim heeft tot chaotische taferelen geleid in het stadion en de daar aangrenzende hal te Assen. Nadat bekend was geworden dat Van der Duim de Wereldtitel bij de allroundschaaten had veroverd, raakte het publiek door het dolle heen. Ondanks vele verzoeken weigerden de schaatsfans het ijs te verlaten, waardoor wat een feest had moeten worden voor vele duizenden een kwelling werd."
De huldiging van de 10.000 meter werd een puinhoop. "De nummers één, twee en drie,’ zo vervolgde de Volkskrant, ‘konden maar ternauwernood aan de opdringende massa ontkomen. De huldiging van Van der Duim liet ook op zich wachten. Drie kwartier moesten Van der Duim (1), Botskarjov (2) en Falk- Larssen (3) zich in de catacomben van het stadion verschuilen alvorens de medailles kónden worden uitgereikt. Daarna werd er door enkele honderden raddraaiers nog veel schade aangelicht."
Achteraf bleek de schade nogal mee te vallen. "Wij zijn bezig het hekwerk, dat ontwricht is, te herstellen,’ aldus directeur Boks een dagje later in de Volksrant. ‘Dinsdag is alles weer zoals het zijn moet. Dan zijn we bij wijze van spreken al klaar om de halve finales om de wereldtitel ijsspeedway te houden, die we hier over veertien dagen hebben."
Volgens Boks waren de schaatsliefhebbers zelf ook onderdeel van het probleem. "Je moet niet vergeten dat vele toeschouwers al om negen uur binnen waren. De meesten hebben dan twee flessen Berenburger bij zich en als dan aan het eind van de dag de zogenaamde vervelende ritten komen, gaat men andere dingen doen. Iemand moet doelbewust een combinatietang mee hebben genomen, want op een bepaalde plaats was het hek gewoon losgeschroefd."
Boks trok vervolgens een vergelijking met voetbalsupporters. "Ik had nooit verwacht dat het ons bij de schaatssport ook zou overkomen. Laat dat een wijze les voor de banen, die in de toekomst dergelijke evenementen binnenhalen."
Weer anderhalf jaar later werd de KNSB nog één keer geconfronteerd met de gebeurtenissen in Assen. Tijdens een speciale zitting boog de wereldschaatsbond ISU zich opnieuw over dit evenement, waarna de KNSB een schorsing van drie jaar kreeg om een Europees toernooi of wereldkampioenschap te organiseren.
Herman van Laer maakte dat allemaal niet meer mee, want die was in 1980 al gesneuveld over de toewijzing van de wereldkampioenschappen aan Assen en Alkmaar. Wat een leuk feestje had moeten worden, liep dus uit op ruzie, rellen en een schorsing.
Fotobijschrift: Supporters van Hilbert van der Duim houden op de tribune een spandoek omhoog tijdens het WK Allround 1982 in Assen. Foto: Croes, Rob C. / Anefo, Nationaal Archief (CC0)
