Ajax verkeert momenteel in een crisis. Dat is natuurlijk deels te wijten aan de slechte sportieve resultaten met slechts 5 punten uit de eerste 6 wedstrijden, maar ook op bestuurlijk niveau is het tumultueus. Technisch directeur Sven Mislintat zou tegenstrijdige belangen hebben gehad bij het contracteren van in ieder geval één van de maar liefst twaalf spelers die hij tijdens de afgelopen transferperiode binnenhaalde. Ajax begeeft zich hiermee op glad ijs. De club is een beursgenoteerd bedrijf en daarom gebonden aan strenge wet- en regelgeving. Belangenverstrengelingen kunnen voor beursgenoteerde bedrijven verstrekkende gevolgen hebben. In deze bijdrage gaat Martin Bax van Vissers Legal in op de gevolgen die deze ontwikkelingen mogelijk teweeg kunnen brengen.
Op de laatste dag van de transferwindow maakte de Kroatische linksback Borna Sosa de overstap van Vfb Stuttgart naar Ajax voor €8 miljoen. Één dag daarvoor had de Kroatische linksback de samenwerking met zijn voormalige zaakwaarnemer opgezegd. Vanaf dat moment laat hij zich adviseren door het zaakwaarnemerskantoor AKA Global. Deze late overstap naar een andere belangenbehartiger is an sich al opvallend, maar kwam nog meer onder een vergrootglas te liggen toen uit berichtgeving van de NOS en NRC bleek dat AKA Global en Mislintat, zakenpartners zijn. Mislintat, die afgelopen voorjaar zelf overkwam van Vfb Stuttgart, heeft een belang van 35% in het aandelenkapitaal van de Duitse vennootschap Matchmetrics GmbH, een aanbieder van scoutingssoftware voor voetbalclubs.
Afgelopen zomer is AKA Global toegetreden als aandeelhouder. Dit kan al voldoende zijn om een belangenverstrengeling aan te nemen. Mislintat zou er namelijk gebaat bij kunnen zijn om zijn zakenpartner te begunstigen in het nadeel van Ajax, bijvoorbeeld door een té hoge transfervergoeding te betalen. Ajax kondigde aan een onderzoek in te stellen naar de gang van zaken. Inmiddels heeft Ajax het dienstverband van Mislintat al beëindigd. Dit betekent nog niet dat de kous voor Ajax af is. Als beursgenoteerd bedrijf heeft zij bepaalde informatieverplichtingen naar haar aandeelhouders met betrekking tot (mogelijke) belangenverstrengelingen.
Nederlandse beursgenoteerde bedrijven zoals Ajax moeten zich houden aan de Nederlandse Corporate Governance Code. Hierin staan regels en best practices die gericht zijn op maatschappelijk en financieel verantwoord ondernemen. De code kent niet dezelfde juridische waarde als wetgeving. Bedrijven kunnen namelijk van de code afwijken, maar moeten dat wel inhoudelijk en inzichtelijk uitleggen aan de aandeelhoudersvergadering. Iedere beursvennootschap moet daarom een verklaring over de naleving van de corporate governance code publiceren.
De Corporate Governance Code kent als principe dat belangenverstrengelingen zoveel mogelijk moet worden voorkomen. Een bestuurder moet een potentieel tegenstrijdig belang altijd melden bij de voorzitter van de raad van commissarissen. In de corporate governance verklaring van Ajax staat dat transacties waarbij een tegenstrijdig belang van een directeur speelt én die van materiële betekenis zijn voor Ajax goedgekeurd moeten worden door de Raad van Commissarissen. Mislintat heeft – voor zover bekend – zonder goedkeuring van de Raad van Commissarissen de transfer van Sosa, waarbij dus een belangenconflict speelde, uitonderhandeld. Daarmee heeft hij, in beginsel, in strijd met de corporate governance verklaring van Ajax gehandeld.
In dezelfde verklaring staat opvallend genoeg dat bestuurders géén melding hoeven te maken over het bezit en transacties van aandelen, buiten aandelen in het kapitaal van Ajax zelf. Hiermee wijkt Ajax dus af van de Corporate Governance Code, waarin is opgenomen dat de vennootschap een dergelijk reglement moet opstellen. Dat is opvallend, omdat de Corporate Governance Code het opstellen van deze regelgeving juist voorschrijft om situaties zoals nu bij Ajax te voorkomen.
De Corporate Governance Code is geen wet en daarmee zijn er ook geen (directe) consequenties als een bedrijf de code schendt. Wel kan het belangrijk zijn in de beoordeling van andere wettelijke normen. Zo kan het niet-naleven van de code door een bestuurder bijdragen aan het oordeel dat een bestuurder ernstig verwijtbaar heeft gehandeld.
Bestuurders dienen zich namelijk altijd te richten naar het belang van de vennootschap, Ajax in dit geval. Wanneer bestuurders bij hun beslissingen de betrokken belangen verkeerd afwegen, zoals bij belangenverstrengeling, kan dat voor een rechter, op verzoek van aandeelhouders, reden zijn om te laten onderzoeken of sprake is van wanbeleid. Het feit dat een beursgenoteerd bedrijf in strijd met de Corporate Governance Code opereert is een aanwijzing dat er sprake is van wanbeleid. Als wanbeleid wordt vastgesteld kan de rechter besluiten in te grijpen in de bedrijfsvoering, bijvoorbeeld door het schorsen en/of ontslaan van bestuurders.
Wat de gevolgen gaan zijn van deze bestuurlijke malaise bij Ajax zal de toekomst uitwijzen. Voorlopig heeft Ajax het heft in eigen hand genomen en het dienstverband van Mislintat beëindigd. Als uit het onderzoek naar de handelswijze van Mislintat volgt dat hij tegenstrijdige belangen had bij een of meer transfers, dan kan Ajax hem mogelijk aansprakelijk stellen voor de geleden schade. Daarnaast kunnen aandeelhouders, indien zij zich gedupeerd voelen door de mogelijke belangenverstrengeling, een rechterlijk onderzoek laten uitvoeren naar het gevoerde beleid binnen Ajax. Het is nog te vroeg om te oordelen of het tot een dergelijke procedure zal komen.
Alhoewel Ajax de nasleep van Mislintat’s korte periode sportief gezien nog lang zal voelen, zullen de juridische gevolgen in grote mate afhangen van het onderzoek naar de directeur. Het is voor alle voetbalclubs zaak alert te zijn op tegenstrijdige belangen in een wereld vol bevriende trainers, technisch directeurs en zaakwaarnemers, met name als de betreffende club een beursgenoteerd bedrijf is.
Foto: Jan van Dasler/ Shutterstock.com
Martin Bax is juridisch adviseur bij Vissers Legal en specialiseert zich in onder meer het sportrecht.
Vissers Legal is in Nederland hét kantoor op het gebied van het Sport- en Ondernemingsrecht. Ze werken dagelijks met veel liefde voor atleten, sportbedrijven, verenigingen en overheidsinstanties, met één gezamenlijke passie: sport.
Dit is de vierde aflevering van een maandelijkse rubriek rond sport & recht door de specialisten van Vissers Legal. Lees ook de eerdere bijdragen:
