In het Sportakkoord, dat op 1 januari 2019 in werking trad, wordt aandacht gegeven aan de sportinfrastructuur. Er is afgesproken dat een Nationaal Expertiseplatform sportaccommodaties wordt opgericht. Inzet hiervan is een platform op te richten dat aandacht heeft voor alle aspecten rondom de sportaccommodatie zoals de eisen aan accommodaties, bezettingsgraden, toegankelijkheid en kwaliteit. Het expertisecentrum zal zich daarbij ook richten op het ontwikkelen van nieuwe standaarden die opdrachtgevers meer handvatten bieden bij aanbestedingen en offertetrajecten voor duurzame keuzes.

Om de Nederlandse bevolking een leven lang te kunnen laten sporten en bewegen, hebben we een functionele, goede en duurzame sportinfrastructuur nodig. Het gaat hierbij niet alleen om de sportvelden, zwembaden, sporthallen en clubhuizen, maar ook om het groen in en om de stad, zoals het stadspark en het trapveldje in de wijk. Overal waar gesport en bewogen wordt, moeten de voorzieningen op orde zijn. Doordat de exploitatie van sportaccommodaties financieel sterk verbetert, door hogere inkomsten (breder en intensiever gebruik) en lagere kosten (door functionele inzet, slimme spreiding en lagere energierekening), komt er op termijn meer geld beschikbaar voor de sport zelf.

De openbare ruimte wordt beweegvriendelijk ingericht, zodat sporten en bewegen hier vanzelfsprekend is. Dit onder andere door het verbinden van groene gebieden binnen en buiten de stad en het bieden van voldoende ruimte om het vrije buitenspelen te bevorderen. Alle sportinfrastructuur voor binnen- en buitensporten is duurzaam op alle facetten: energie, water, grondstoffen en natuurontwikkeling. Sportinfrastructuur draagt zodoende bij aan internationale, landelijke en lokale duurzaamheidsdoelstellingen.

Routekaart Verduurzaming Sport

Op 23 januari 2020 heeft de sportsector een belangrijke stap gezet in zijn bijdrage aan het klimaatakkoord. De Routekaart Verduurzaming Sport werd getekend door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, NOC*NSF, Vereniging Sport en Gemeenten, de provincies en het platform ondernemende sportaanbieders. Hierin staat hoe de sportsector zijn ambities uit het klimaatakkoord in de praktijk zal gaan brengen. De Routekaart is in samenwerking met de VNG, sportbonden, commerciële sportaanbieders, leveranciers, innovators en uitvoerders tot stand gekomen.

Naast de Routekaart zijn er ook nog drie deelakkoorden getekend voor CO2-reductie, Circulair en Milieuvriendelijk veldbeheer. Voor de invulling van de drie deelakkoordorden is per akkoord een werkgroep samengesteld die uitvoering geeft aan de doelstellingen.

Maatschappelijke thema's

In november 2019 hebben vijf bonden (Atletiekunie, KNHB, KNKV, KNLTB en KNVB) uit naam van alle aangesloten sportbonden bij NOC*NSF een subsidie aangevraagd om de toenemende druk op het beheren van sportaccommodaties te vereenvoudigen. Door het toenemen van het aantal functies bij/binnen sportaccommodaties en de diversiteit van deze functies, neemt de complexiteit van de accommodatie-vraagstukken en het aantal betrokken stakeholders toe.

Sportverenigingen en sportaccommodaties worden immers meer en meer gezien als belangrijke partners op het terrein van grote maatschappelijke thema’s. Denk hierbij aan sociaal-maatschappelijk (ontmoetingsplek voor doelgroepen met verschillende achtergronden, tweede huiskamer, plek voor ontmoeting en integratie, buurthuis), kwaliteit-duurzaamheid (Klimaatakkoord en Klimaatroute, Sportakkoord), gezonde sportomgeving (roken, voeding, alcohol, Preventieakkoord), implementatie wet- en regelgeving (bijv. Omgevingswet), et cetera. Tevens wordt de behoefte aan multifunctioneel gebruik van gebouwen en velden meer manifest. De gedachte van de open club sluit hierop aan.

Daarnaast ervaart de verenigingsbestuurder toegenomen regeldruk en is meer specialistische fiscale en juridische kennis op het gebied van accommodatiezaken nodig. Ook heeft de clubbestuurder te maken met de sporter die steeds hogere eisen stelt aan de plaats/plek waar hij/zij sport en recreëert; immers, (potentiële) sporters geven aan een prettige sportaccommodatie in de buurt belangrijk te vinden.

Kennis voor clubs

Er wordt kortom nogal wat gevergd van de vrijwilligers van sportverenigingen. Daarmee neemt het risico toe dat clubbestuurders de accommodatie als een knelpunt gaan ervaren. En groeien de vraag en de behoefte van sportclubs naar concrete producten en diensten die maatgevend, ondersteunend en versterkend zijn om ze te helpen bij het in stand houden en verbeteren van hun sportaccommodatie en het optimaal kunnen beoefenen van de sport zelf.

Om clubs te helpen met de transitie naar een verenigingsmodel ‘anno nu’ op het gebied van hun accommodaties, is in de eerste plaats het ontzorgen door middel van de juiste kennisdeling en het beschikbaar stellen van praktische hulpmiddelen (tools) een belangrijke stap. Van hieruit kan er gericht vervolgondersteuning plaatsvinden, wanneer verenigingen hulp zoeken bij de uitwerking van deze complexere vraagstukken.

Het Handboek Sportaccommodaties

Het handboek Sportaccommodaties wordt op dit moment door velen nog als ‘de Bijbel’ op het gebied van sportaccommodaties gezien. Dit handboek is in zijn huidige vorm uitsluitend als een set van klappers met bladen te verkrijgen. Het updaten van de informatie in dit handboek geschiedt maximaal één keer per kwartaal en op basis van aantallen pagina’s. Hierdoor komt het voor dat er nog verouderde normen in het Handboek zijn opgenomen, wat in de dagelijkse praktijk in de samenwerking tussen sportclubs, gemeenten en marktpartijen tot problemen leidt. Zo kan het gebeuren dat een sportvereniging nul op het rekest krijgt van een gemeenteambtenaar omdat deze zich baseert op verouderde informatie in het Handboek. Of er ontstaat ‘gedoe’ tussen sportbond en gemeente, waarbij de sportbond de gemeente dient te overtuigen van het feit dat een norm is gewijzigd, hoewel deze nog niet is aangepast in het fysieke Handboek Sportaccommodaties. Een onwenselijke situatie die niet meer past in het huidige digitale tijdperk.

Het platform sportinfrastructuur gaat er ook voor zorgen dat de betrokken sportbonden en NOC*NSF in staat worden om aangesloten clubs een betere rol te kunnen laten spelen in de uitvoering van het landelijke Sportakkoord en daaruit voortvloeiende lokale Sportakkoorden. Immers, het deelakkoord omtrent accommodaties levert tal van kansen en uitdagingen op ten aanzien van de verduurzaming, multifunctionaliteit en kwaliteit van sportaccommodaties.

Wie is eigenaar van het platform?

De sport streeft een gelijkwaardige competitie na, hiermee legt zij de eerste behoefte aan kwaliteit van sportaccommodaties op aan de exploitanten van sportaccommodaties. De sport, met als vertegenwoordiger NOC*NSF, heeft hiermee het primaire belang van een expertiseplatform zoals www.sportinfrastructuur.nl en is de aangewezen de partij om dit systeem te beheren.

Met de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) zijn afspraken gemaakt over de inspraakmogelijkheden van de VSG. Deze inspraakmogelijkheid heeft betrekking op de tarifering en toekomstige ontwikkelingen binnen het platform. De doelstelling is om de basisinformatie en kennis over de realisatie van sportaccommodaties beschikbaar en betaalbaar te houden via sportinfrastructuur.nl.

Als exploitatiepartner is Arko Sports Media, marktleider op het gebied van vakinformatie binnen de sectoren sport, bewegen en gezondheid, aangesloten op www.sportinfrastructuur.nl. Arko Sports Media gaat inspelen op de informatiebehoefte van gebruikers van het platform, bijvoorbeeld door relevante vakliteratuur aan te bieden en mensen uit te nodigen voor congressen, seminars, bijscholingen en bijeenkomsten. Ook zal Arko Sports Media inzoomen op de actualiteit van het thema sportaccommodaties door het verzorgen van achtergrondverhalen. Arko brengt tevens het Handboek Sportaccommodaties en het vakblad Sportaccom in deze samenwerking in, zodat er een medialijn ontstaat rondom de thematiek Sportaccommodaties.

Beide partners vinden elkaar in het nieuwe samenwerkingsmodel op hun sterke punten. NOC*NSF levert expertise op het gebied van sportaccommodaties in zowel ontwerp, aanleg, beheer als onderhoud en Arko Sports Media brengt de gebruiker een relevant netwerk, zorgt voor ontwikkeling van content en kan met de reeds bestaande structuur van abonnementen en aanvullende producten en diensten veel extra’s bieden voor de gebruiker van het platform.

De werkorganisatie van www.sportinfrastructuur.nl is ingericht bij NOC*NSF. Deze werkorganisatie heeft de verantwoordelijkheid om de afspraken binnen het platform tot uitvoering te brengen. Daarnaast is de werkorganisatie uitvoerende partij van het kwaliteitszorgsysteem (zie hoofdstuk 2) door facilitering, communicatie en administratie van alle onderdelen. De werkorganisatie wordt ondersteund door een exploitatiepartner voor de uitvoering van onderdelen van het takenpakket.

Wat is de reikwijdte en meerwaarde van het platform?

www.sportinfrastructuur.nl is opgericht als onderdeel van het eerste Sportakkoord, met als doel één plek te realiseren waar alle expertise over sportaccommodaties bij elkaar komt. Of je nu een nieuwe sporthal wilt bouwen, een voetbalkantine uitbaat of een zwembad renoveert, je gaat altijd eerst naar www.sportinfrastructuur.nl. Daar vind je alles wat je nodig hebt en wilt weten.

Het kwaliteitszorgsysteem, als certificeringsmodel voor eigenaars, gebruikers en de markt van sportaccommodaties, is een van de pijlers van het platform. Daarnaast is er veel aandacht voor duurzaamheid en toegankelijkheid van sportaccommodaties en voor het accommodatiepaspoort.

Opdrachtgevers (gemeenten, stichtingen, sportbedrijven, verenigingen), gebruikers (verenigingen, commerciële sportaanbieders) en marktpartijen (aannemers/leveranciers, producenten, instituten, consultants) vinden elkaar op www.sportinfrastructuur.nl. Het platform geeft antwoord op de vragen over maatvoering, materialiseren, uitvoeringswijze en certificering bij realisatie en renovatie van sportaccommodaties. Daarnaast geeft het platform richting aan innovatie, duurzaamheid en mogelijkheden van idee tot oplevering.

Dit artikel verscheen eerder in de special van vakblad Sportaccom. Lees het hele blad hier digitaal.

Neem nu een abonnement op platform Sportinfrastructuur, inclusief toegang tot het online Handboek Sportaccommodaties én het vakblad Sportaccom.