Pieter Zwart moet lachen. De journalist van VI kan zich de reactie van Bert van Marwijk en Co Adriaanse nog goed herinneren. Zwart, een van de oprichters van VI PRO, waar hij met behulp van data allerlei analyses over wedstrijden, clubs en spelers doet, checkte tijdens het WK van 2014 feiten voor de NOS. In het bijzijn van de twee trainers durfde hij te beweren dat Lionel Messi net zo hard werkte voor zijn team als Dirk Kuijt. Zwart: "In die tijd was de stelling dat Messi niets deed zodra Argentinië de bal kwijt was en dat Kuyt vanwege zijn constante jagen en harde werken zo nuttig was voor Oranje. Ik heb toen naar de cijfers gekeken. Messi liep weliswaar minder meters dan Kuijt, maar hij veroverde meer ballen voor zijn team dan Kuijt voor Oranje. Van Marwijk en Adriaanse zeiden dat dat niet kon. Dat is de voetbalwereld. Je komt met feiten en je krijgt subjectieve bullshit terug."

Advies van data-analisten

Toch ziet Zwart ook in de oerconservatieve voetbalwereld langzaam verandering. Zijn artikelen vol met cijfers en feiten op VI PRO behoren tot de best gelezen stukken op het platform. Peter Bosz heeft zelfs verteld dat hij voor de finale van de Europa Leaugue met Ajax de data-analyses van VI erbij pakte als voorbereiding op de wedstrijd. En ook Louis van Gaal nam het advies van data-analisten om vooral minder verdedigers en meer aanvaller mee te nemen naar het WK van 2014 over. Zwart: "Op dat WK speelden alle spelers van Oranje. En met succes."

Spelstatistieken

Natuurlijk, zegt de datajournalist. Cijfers zijn in een sport als voetbal lastiger te gebruiken dan in bijvoorbeeld honkbal. "De film Moneyballis beroemd. Op basis van statistieken koopt de eigenaar van Oakland Athletics een team van ondergewaardeerde spelers bij elkaar. Vervolgens wonnen ze hun League. Maar voetbal is veel complexer dan honkbal, veel chaotischer. Je weet niet waar je teamgenoten zijn, de posities zijn flexibel, balbezit is niet beschermd en er wordt veel minder gescoord. Maar toch kun je statistieken gebruiken. Er zijn steeds meer mensen in de voetbalwereld die dat beseffen."

Samenwerking met bonden

Zo deed het SDC in samenwerking met de KNVB onderzoek naar het spel van het Nederlands vrouwenelftal tijdens het EK van 2017 in eigen land. Met behulp van computers gingen de onderzoekers op zoek naar spelpatronen en of bepaalde acties leidden tot het gewenste resultaat. Met PSV werd een soort gelijk onderzoek opgezet. Knobbe: "We werken met veel meer sportbonden en teams samen. Er is sprake van een sportdata revolutie. Bij het Sports Data Center combineren we sportwetenschappen (fysiologie, biomechanica en sport engineering, red.) met datawetenschap. Data is niet meer weg te denken uit de sport."

Sports Data Center

Het Sports Data Center is een samenwerkingsverband tussen de Universiteit Leiden, Vrije Universiteit, Technische Universiteit Delft, Hogeschool van Amsterdam en de Universiteit Twente. Het SDC is drie jaar geleden opgericht en doet sportdata-onderzoek samen met verschillende sportbonden, NOC*NSF, clubs en professionele sportteams. Het SDC is door het Ministerie van VWS erkend als Sportinnovator expert centrum. Sport en Strategie licht de komende tijd vijf onderzoeken van het Sports Data Center uit.

Foto: Twitter / @TUDSportsEng