Het Athletic Skills Model is dertien jaar geleden ontstaan. Geert Savelsberg, hoogleraar Jeugd, Sport & Motorisch Leren aan de Vrije Universiteit van Amsterdam en fysiotherapeut en oud-Ajax- en huidig KNVB-trainer René Wormhoudt ontdekten bij Ajax dat ze dezelfde inzichten hadden over motorische ontwikkeling van sporters. Die kennis verzamelden zij in het boek ‘Athletic Skills Model’.

Veelzijdig trainen

De basis van hun model is kraakhelder: alles draait om afwisseling. Savelsbergh legt dat in Sportaccom met een vergelijking uit: "Stel dat op de middelbare school wordt ontdekt dat een kind talent heeft voor Duits, gaan we dat dan vervolgens alleen nog maar lessen Duits geven, ten koste van alle andere vakken? Op zijn achttiende zal het misschien perfect Duitstalig zijn, het zal daarin wellicht zelfs excelleren, maar in alle andere kennis zal deze jongere hopeloos onderontwikkeld zijn. We vinden het vanzelfsprekend dat we kinderen niet zo eenzijdig scholen, maar we vinden het niet vreemd als we ze van jongs af aan eenzijdig trainen in één sportieve discipline."

Het onderzoek van Savelsbergh toonde aan dat vroegtijdige specialisering tot een vroege en korte piek leidt. "Veel kampioenen die het jaren langer volhouden aan de top hebben in hun jeugd juist tal van sporten beoefend en zijn zich laat gaan specialiseren. Een man als Federer is in staat het tennis al vele jaren te domineren omdat hij zich bekwaamde in zoveel verschillende sporten vóór hij zich op het tennis ging toeleggen. Een brede motorische ontwikkeling leidt ook tot minder blessures, en het ontstaan van blessures als gevolg van eenzijdige sportbeoefening, dus overbelasting, is juist een van de belangrijkste redenen dat zoveel pubers het sporten opgeven."

Jong geleerd

Onder coaches is het ASM al een populaire methode voor topsport en talentontwikkeling. De laatste jaren hebben Wormhoudt en Savelsbergh hun theorie verder ontwikkeld om de beweegachterstand van kinderen aan te pakken. Daar moet volgens Savelsbergh snel iets aan gebeuren, omdat de gevolgen van de achteruitgang van motorische vaardigheden bij kinderen op latere leeftijd alleen maar groter worden. "Wat eenmaal geleerd is daarentegen komt altijd weer terug, mits het maar gestimuleerd wordt. Neem de kennis van een vreemde taal. Als je die een tijdlang niet gesproken of gelezen hebt, kost het aanvankelijk moeite, maar ineens keert de beheersing ervan terug. Al onze onderzoeken wijzen in dezelfde richting: de hersenen zijn van een ongekende flexibiliteit. Vroeger namen we aan dat ze zich enkel bij jonge kinderen en adolescenten herschikten en daarna niet meer. Inmiddels weten we dat dit onzin is. Het is allemaal veel kneedbaarder dan we dachten in onze hersenpan. We zien bovendien dat vaardigheden niet alleen opgeslagen worden in onze hersenen maar ook elders in ons lichaam, in onze spieren en gewrichten, en dat al deze organen voortdurend informatie met elkaar uitwisselen."

Sociale ontmoetingsplek

Met de Skills Garden wordt het ASM in de praktijk toegepast om zo kinderen maar ook andere doelgroepen te stimuleren om te gaan klimmen, gooien, vangen, balanceren en springen. Savelsbergh ziet in de Skills Garden ook een belangrijke sociale rol weggelegd door de ontmoetingen die ontstaan tussen verschillende doelgroepen. "De aanwezigheid van ouderen en andere volwassenen zal zorgen voor een zekere vorm van sociale controle. We zijn er dus van overtuigd dat de Skills Garden een duurzaam element in de sociale ruimte gaan vormen, met een hoog maatschappelijk rendement."

Dit artikel is een bewerking van een groter interview met Geert Savelsbergh in Sportaccom.

Meer weten over het Athletic Skills Model?