Door Pieter van der Meer

In 2017 zijn in Nederland de Beweegrichtlijnen ingevoerd om aan te geven hoeveel beweging minimaal nodig is voor een goede gezondheid. Het aantal Nederlanders dat aan die richtlijn voldoet is sindsdien min of meer gelijk gebleven. Net als in 2017 voldeed in 2021 bijna de helft (47%) van de Nederlanders van 4 jaar of ouder aan de Beweegrichtlijn. Bij specifieke leeftijdsgroepen is meer verandering te zien. Zo blijk uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor 2021 van het CBS en het RIVM dat meer kinderen van 4 tot 12 jaar en 75-plussers voldoende zijn gaan bewegen. Volwassenen in de leeftijd 18-35 jaar bewogen in 2021 juist minder dan in de voorgaande jaren.

De Boymansprijs is al sinds 1987 in het sportonderzoek een prestigieuze prijs voor het beste proefschrift op het gebied van lichamelijke opvoeding, sport en recreatie. Het Boymansfonds reikt deze prijs jaarlijks uit bij de Dag van het Sportonderzoek (dit jaar op 12 mei). De Boymansprijs 2021 wordt toegekend aan Mirjam Stuij voor haar promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam over ‘beweegzorg’ voor mensen met diabetes type 2. Voor dit onderzoek ging zij over het onderwerp in gesprek met zowel mensen met diabetes als zorgverleners en liep ze mee met wandelgroepen. Wij stelden de onderzoekster van Mulier Instituut vijf vragen over wat haar opviel uit de gesprekken en wat ze als verbeterpunten ziet.

In een brief aan minister Ernst Kuipers van VWS roept de Nederlandse Sportraad de overheid op om van sport en bewegen een eerste levensbehoefte te maken. De urgentie van de bewegingsarmoede vraagt volgens de NLsportraad een verschuiving van gezondheidsbevordering naar gezondheidsbescherming. Bij die aanpak worden burgers actief door de overheid beschermd tegen ongezond leven.

Commerciële voetbalscholen schieten de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond. De Sportraad Amsterdam houdt deze ontwikkeling al een aantal jaar nauwlettend in de gaten. Het gaat het adviesorgaan van de gemeente Amsterdam niet alleen om de groei van deze voetbalscholen, maar vooral om de negatieve gevolgen die de scholen hebben op het Amsterdamse amateurvoetbal. Uit een recent onderzoek in opdracht van de Sportraad Amsterdam kwam naar voren dat voor voetbalscholen nauwelijks kwaliteitswaarborgen gelden. Dat moet veranderen, vindt de Sportraad Amsterdam. Daarom doen zij in een advies aanbevelingen voor alle betrokken partijen om de 'gekte uit het jeugdvoetbal te halen'.

De positie van de paralympische topsport moet net zo volwassen en krachtig zijn als die van de olympische topsport. Dat adviseert de Nederlandse Sportraad (NLsportraad) aan de minister voor Sport, die de raad om een advies had gevraagd over de rol die de Nederlandse overheid kan innemen om de paralympische topsport verder te ontwikkelen. "De voorzieningen voor beide vormen van topsport zijn nu gelijk, maar dat leidt nog niet altijd tot gelijkwaardigheid", staat in het adviesrapport 'Gelijkwaardig en inclusief'. De NLsportraad adviseert daarin de minister regie te nemen en van Nederland een gidsland te maken.

In Nederland zijn de inkomensverschillen relatief klein, maar de verschillen in gezondheid zijn daarentegen groot. Juist de kans op een gezond leven hangt sterk samen met iemands inkomen- en opleidingsniveau. Voor zijn promotieonderzoek keek sporteconoom Willem de Boer (HAN / RUG) naar de specifieke rol van sportdeelname bij het verkleinen van die kloof. In zijn proefschrift concludeert hij dat sport als preventief medicijn meer gezondheidswinst oplevert dan andere vormen van beweging en veel potentieel heeft om gezondheidsverschillen te verkleinen.

De gevolgen van de coronacrisis voor de gemeentelijke sportbegroting lijken mee te vallen. Dat concluderen onderzoekers van het Mulier Instituut na een rondgang onder sportambtenaren bij gemeenten. In 2020 en 2021 hebben maar heel weinig gemeenten bezuinigd op sport. Ook in 2022 verwacht slechts een enkele gemeente hierop te bezuinigen.

Gemeenten vervullen een sleutelrol in het Nederlandse sportbeleid. Als sport al een onderwerp in de verkiezingsprogramma’s van de lokale partijen is, dan gaat het toch meestal om sportaccommodaties, zwemlessen en andere sportvoorzieningen. Dak- en thuislozen, ex-verslaafden, statushouders of mensen met GGZ-problematiek worden zelden in een sportparagraaf genoemd. Stichting Life Goals Nederland heeft juist met lokale programma’s laten zien wat sport voor deze vergeten doelgroep kan betekenen. In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van deze week vroeg de organisatie daarom bij lokale politici aandacht voor de impact van sport op sociaal kwetsbaren.

De invasie van het Russische leger in Oekraïne laat ook de internationale sportwereld niet onberoerd. Sinds de oorlog in Oekraïne vorige week donderdag uitbrak, hebben sporters en teams hun afschuw uitgesproken over het geweld en hun steun aan de Oekraïners geuit. Op bestuurlijk niveau proberen steeds meer internationale federaties een vuist te maken tegen Poetin door sportevenementen in Rusland en Belarus te mijden en de sporters uit die landen te weren van toernooien. Nederlandse sportbonden sluiten zich aan bij deze oproep.

Het ging in de Tweede Kamer in Den Haag even over sport en bewegen. Dat podium van het rondetafelgesprek over bewegingsarmoede pakten de uitgenodigde 16 vertegenwoordigers uit de sportsector met beide handen. In het gesprek met Kamerleden ging het over ambities, een stip op de horizon, de Rijke Schooldag, een Sportwet, het versterken van begeleiders, bredere samenwerking en vooral de noodzaak om in actie te komen. Dat in Nederland iets moet gebeuren aan beweegarmoede was voor iedereen duidelijk, de tafel zat immers vol met sport-believers.

Over sport zijn boekenkasten vol geschreven: biografieën van topsporters, romans, reconstructies van historische wedstrijden en journalistiek graafwerk naar misstanden. In de rubriek De Sportboekenplank vragen we mensen uit de sport een sportboek uit hun boekenkast te halen en te bespreken wat zij daaruit hebben geleerd. Dat kan een klassieker zijn die ze als een bijbel met zich meedragen of juist een onlangs verschenen boek vol nieuwe inzichten. In aflevering 2 noemt Marieke van der Plas, directeur KNGU, het boek ‘Heldinnen – Vrouwen die sportgeschiedenis schreven’ een mustread voor iedereen in de sport.