"Dit is een belangrijke dag in de weg naar een veilig sportklimaat." KNGU-directeur Marieke van der Plas sprak die woorden aan het einde van de gezamenlijke persconferentie met NOC*NSF rond het rapport van de Adviescommissie Integriteit en Ethiek. Die commissie concludeerde dat topturnsters die langdurig zijn blootgesteld aan grensoverschrijdend gedrag een collectieve financiële tegemoetkoming moeten krijgen als erkenning. Sportkoepel NOC*NSF nam die aanbeveling over en bood bij monde van voorzitter Anneke van Zanen de turnsters haar excuses aan.
"Dit is de dag waarop we doen wat we hebben nagelaten", omschreef Van Zanen haar gevoel bij de stap die sportkoepel heeft gezet als erkenning voor de slachtoffers van de misstanden in de turnsport. "Dit is een markering dat we de turnsters serieus nemen en dat we dit willen voorkomen voor de toekomst. We willen hiermee invulling geven aan de roep van de turnsters."
De voorzitter van NOC*NSF noemde het treurig dat in het verleden is verzuimd om eerdere meldingen van grensoverschrijdend gedrag te beoordelen op structurele oorzaken. "We hebben de rapporten gezien als losse bomen en hebben daardoor het hele bos niet gezien. Het gevolg van het niet checken van de klachten is dat we geen oog hebben gehad voor de slachtoffers." Van Zanen erkende in haar verklaring dat dit een grote negatieve impact op de levens van vele topsporters heeft gehad. "Voor het niet voldoende checken of de misstanden goed werden aangepakt, voor het niet nagaan of er voldoende zorg was voor de sporters en voor het niet oppakken van onze systeemverantwoordelijkheid om te zorgen voor veilige sport voor iedereen, bieden wij de sporters onze oprechte excuses aan."
In haar afsluitende woorden bedankte ze naast de adviescommissie vooral de sporters die "zo dapper zijn om nu al vele jaren telkens weer naar voren te stappen en hun verhaal te doen". Van Zanen benoemde daarbij hun grote moed en doorzettingsvermogen. "Ik hoop oprecht dat onze excuses en andere maatregelen die we gaan treffen hen helpt om gesterkt door te gaan en dat zij zich nu gehoord voelen wat betreft het leed dat hen is aangedaan", besloot ze haar verklaring.
De genoemde maatregelen komen voort uit de aanbevelingen van de Commissie die NOC*NSF volledig overneemt. Daartoe behoren een financiële regeling, betere voorlichting over veilig sportklimaat en het verscherpen van de afspraken met alle sportbonden op het gebied van grensoverschrijdend gedrag. Van Zanen verwees daarbij ook naar de vernieuwde intensieve samenwerking met Slachtofferhulp Nederland. Die organisatie kondigde eerder deze maand aan de hulp voor slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag in de sport uit te breiden naar begeleiding bij sporttuchtrechtprocedures. Hierbij werken Slachtofferhulp Nederland samen met het Centrum Veilige Sport Nederland, het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG en Perspectief Herstelbemiddeling.
Bij de tegemoetkomingsregeling gaat het om een bedrag van 5000 euro per persoon voor een specifieke groep van "(oud)gymsporters die deelnamen aan de hoogste (inter)nationale competities en (vanaf zeer jonge leeftijd) langdurig onderworpen zijn geweest aan grensoverschrijdend gedrag met minimaal dertig trainingsuren per week", zo valt te lezen op de sites van NOC*NSF en KNGU. De gymnastiekunie weet nog niet hoeveel sporters hiervoor in aanmerking komen. De regeling wordt op dit moment nog voorbereid in samenwerking met NOC*NSF en het Ministerie van VWS. “Wij hebben ook geen verstand van dit soort regelingen. We kunnen dus alle hulp gebruiken”, erkende Van der Plas. Het is volgens haar nog te vroeg om te kunnen zeggen dat slachtoffers zich gelijk kunnen melden. “Maar het is altijd goed om je te melden, ook vanwege de zorg en de hulp die we kunnen bieden”, voegde ze daar nog aan toe.
De regeling wordt door de KNGU en NOC*NSF bekostigd, waarbij de gymnastiekunie naar vermogen bijdraagt. "Hierbij is het nadrukkelijke uitgangspunt dat dit geen gevolgen of impact heeft op de ondersteuning van onze huidige en toekomstige sporters en clubs", aldus Van der Plas.
Het ministerie van VWS heeft vandaag aangekondigd het hele traject van de regeling zowel inhoudelijk als financieel te ondersteunen. In een brief aan de Tweede Kamer schrijft verantwoordelijk staatssecretaris Paul Blokhuis: "Ik vind het van belang dat de oud-turnsters de erkenning krijgen die ze nodig hebben om dit hoofdstuk te kunnen afsluiten. Ik onderschrijf het belang van een financiële tegemoetkoming als bijdrage in deze erkenning." Hij sluit zich aan bij het advies van de commissie integriteit en ethiek en de aanbeveling uit het rapport ‘Ongelijke leggers’ voor een tegemoetkoming van 5000 euro. "Daarbij zal ik bijdragen in de ondersteuningskosten die samenhangen met de totstandkoming van de regeling. Daarnaast zal ik extra aandacht hebben voor de begeleiding van aanvragen door Slachtofferhulp Nederland. Ik hoop op deze manier bij te dragen aan de erkenning voor de oud-turnsters."
Komende woensdag 13 oktober wordt tijdens een debat in de Tweede Kamer verder gesproken over de misstanden in de turnsport.
Lees het volledige adviesrapport van de de Adviescommissie Integriteit en Ethiek bij NOC*NSF