Afgelopen weekend luidden de speelsters van de Vrouwen Eredivisie de noodklok. In een gezamenlijk statement vragen ze aandacht voor de slechte betaling van de voetbalsters in Nederland en roepen ze de KNVB, clubs en sponsoren op om in actie te komen. Roxanna van Erp vindt dat het tijd wordt dat de unieke kracht van het vrouwenvoetbal wordt gezien. Daar ligt een schone taak voor een nieuwe bondsvoorzitter van de KNVB.
Hetzelfde veld (als ze mazzel hebben), dezelfde bal, hetzelfde spelletje, dezelfde spelregels, maar een totaal andere uitkomst onder de streep. Het is bewonderenswaardig dat een groot deel van de Eredivisie speelsters (43% in 2023) 6 dagen in de week komt opdraven voor een onkostenvergoeding van gemiddeld 583 euro in de maand [1]. Dit staat in schril contrast met de gemiddeld 24.000 euro die hun mannelijke collega’s per maand verdienen.
De vraag is in hoeverre de vergelijking tussen de mannen en de vrouwen in het voetbal reëel is. Waarbij gezegd moet worden, dat de speelsters ook niet een miljoenencontract najagen. Een contract met onderliggende CAO en een minimumloon voor alle speelsters is waar ze om vragen.
Het is natuurlijk beschamend dat het de meeste voetbalsters ontbreekt aan een CAO. Dus wanneer speelsters ziek, geblesseerd of zwanger langs de kant komen te zitten, worden ze letterlijk langs de kant gezet en is er niets voor hen geregeld. Het zal je vriendin, dochter of moeder maar zijn! Waar is het (maatschappelijke) verantwoordelijkheidsgevoel van deze professionele clubs?!
Waar de clubs wijzen naar de KNVB, er zijn immers te weinig inkomsten, wijst de KNVB weer naar de clubs, de bond heeft immers de afgelopen jaren al zoveel geïnvesteerd, rijst de vraag in hoeverre je het de clubs kwalijk kan nemen dat het professionele vrouwenvoetbal staat waar het nu staat? Van oudsher is het voetbal gericht op mannen. Voetbal van en door mannen! Van de bestuurskamer tot het veld. Ja, misschien dat er een vrouwelijke secretaresse is die de koffie inschenkt en tegenwoordig zal ook de marketingafdeling en het HR-team uit vrouwen bestaan. Maar anno 2024 wordt de voetballerij nog steeds gedomineerd door mannen.
"Hoe mooi zou het zijn als er een nieuwe KNVB-voorzitter gekozen wordt, die zowel de belangen van de mannen als de vrouwen weet te behartigen"
Daarom is het initiatief van Marieke Visser en Barbara Barend, de Amsterdamse voetbalclub in oprichting voor uitsluitend vrouwen, een verrijking en een verademing tegelijkertijd. Ergens is het natuurlijk ook ronduit bizar dat we in deze tijd nog aparte clubjes moeten oprichten voor mannen en vrouwen, maar blijkbaar is het nodig. Want als het huidige systeem zo hardnekkig (lees: conservatief) is en er (nu nog) te weinig (collectieve) bereidwilligheid is om de ‘betaald voetbalsters’ te omarmen, dan doen de vrouwen het toch gewoon zelf.
En daar ligt dan ook de kracht van het vrouwenvoetbal. De bal bij de vrouwen zelf leggen en ze daarmee in hun eigen kracht zetten. Dus niet die continue vergelijking met de mannen. Niet op prestatieniveau, en ook niet vanuit economisch perspectief. Maar geloven in de unieke kracht van deze sport. Met haar eigen identiteit, normen, waarden en cultuur. En vanuit die kracht te werk gaan. Niet als een reactie op het alom bekende en geformeerde systeem, maar vanuit het geloof dat je met deze tak van sport iets unieks naar de tafel brengt waarmee je op vele vlakken een positieve impact kan maken.
Natuurlijk kan je je niet geheel onttrekken van het bestaande systeem en is het vrouwenvoetbal onderdeel van het krachtenveld van de clubs en de KNVB. Hoe mooi zou het daarom zijn als er een nieuwe KNVB-voorzitter gekozen wordt, die zowel de belangen van de mannen als de vrouwen weet te behartigen. Een ervaringsdeskundige met de nodige bestuurlijke ervaring, die weet hoe je bruggen kan slaan tussen de amateur en de betaald voetbal tak. Misschien wel iemand zoals Jeanet van der Laan.
voetbal-systeem is een mannen-systeem. Streef je naar meer gelijkheid voor vrouwen, naar de emancipatie van het Nederlandse professionele vrouwenvoetbal, dan zal je dat systeem moeten veranderen. Bewustzijn creëren binnen de verschillende gelederen van de sport, dat er nu geen sprake is van gelijkheid tussen mannen en vrouwen, er geen sprake is van emancipatie van het vrouwenvoetbal, en dat de ontwikkeling van deze sport voorbijgaat aan een verdienmodel, maar dat je als club ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid moet dragen. Een voortrekkersrol neemt. Je vrouwen omarmt, in plaats ze weg te zetten als een dure (lastige) kostenpost.
Het zien als een voorrecht om bij te dragen aan de ontwikkeling van deze tak van sport. En de vele kansen zien die er liggen bij het vrouwenvoetbal. Want laten we eerlijk zijn, het imago van de Nederlandse voetbalcultuur, met zijn racisme, homofobie, de spreekkoren, en het geweld jegens de arbitrage, is er niet één om trots op te zijn.
Het is tijd dat de profclubs de kracht van het vrouwenvoetbal inzien en de vrouwen gaan vieren, om daarmee een positieve boost te geven aan het hele voetbalsysteem.
[1] Onderzoek Women Inc, naar gelijke kansen in het mannen- en vrouwenvoetbal (2023).
Roxanna van Erp is Transitiecoach binnen het Embedded Ethics Team van het Erasmus Center for Sport Integrity & Transition (ESPRIT). Zij geeft daarnaast sinds 2013 Mindfulness Based trainingen en coaching aan (top)sporters, coaches en sportprofessionals.
