Het duo Trump en Musk en de huidige politieke ontwikkelingen aan de andere kant van de oceaan, de oorlog in Oekraïne, Europa dat op allerlei vlakken wordt uitgedaagd en de oorlog in Gaza. Een greep uit de crisissen op het internationale toneel, die ook ons dagelijkse leven steeds meer beïnvloeden. En dan hebben we ook nog onze 'lokale' crisissen zoals de woningcrisis, stikstof, asiel en polarisatie. Het houdt onze gemoederen maar bezig.

'Time to woke up'

Ondertussen las ik onlangs in een artikel in Vrij Nederland dat Amerikaanse multinationals als Microsoft, Ford en Harley-Davidson de DEI officers bij het grofvuil zetten. Thema’s als diversiteit, kansengelijkheid en inclusie hoeven daar voorlopig niet meer te rekenen op een plek op de agenda’s in de boardrooms. Allerminst verontrustend te noemen waar dit toe zal leiden.

In 2018 zei de Amerikaanse NBA-speler Kyrie Irving nog: "The world is waking up. People are starting to realize that there’s more to life than what we’re being told."

Deze uitspraak werd toen geïnterpreteerd als een verwijzing naar het idee van "woke", waarbij mensen zich bewust worden van grotere sociale en politieke kwesties die vaak onder de radar blijven. Kyrie staat erom bekend dat hij zich uitspreekt over sociale rechtvaardigheid en maatschappelijke onderwerpen, wat vaak samenkomt met het "woke"-begrip.

In reactie op dergelijke kritiek benadrukte hij dat zijn intentie niet was om mensen te vervreemden of te beledigen, maar juist om bewustzijn te creëren over belangrijke maatschappelijke kwesties.

Sport als sociale lijm

Wat vragen de huidige politieke ontwikkelingen van ons als mens en als gemeenschap in het algemeen en als sportsector in het bijzonder? Europa is wakker geschud en daarmee Nederland. Defensiebudgetten worden opgeschroefd. En hoe raakt het de sport? Zoals eerder in mijn columns 'sport als sociale lijm' en 'gratis sport voor iedereen' zie ik voor sport een centrale plek weggelegd om maatschappelijke thema’s te verbinden, en vooral om mensen met elkaar te verbinden. Dat vraagt om een aanpak waarbij sport voor iedereen toegankelijk is. Gratis sportaanbod, zodat iedereen dezelfde kans heeft op georganiseerd sporten, zich sociaal kan verbinden, competitief te zijn en zich middels sport als mens te ontwikkelen.

Maatschappelijke waarde van topsport

Hoe zit het met de rol van topsport in het licht van een crisis? En hoe zien we thema’s als diversiteit, kansengelijkheid en inclusie terug in de topsport? Just follow the money. Wie zich verdiept in de Nederlandse topsportbegroting, leert dat topsport allesbehalve woke is. Bij de verdeling van de topsportgelden is geen sprake van gelijke kansen voor iedereen.

Topsporters worden vaak gezien (en ingezet) als rolmodellen. De geef-nooit-op-mentaliteit kan een samenleving inspireren, juist in tijden van crisis. Maar wat als de economische impact van topsportevenementen niet wordt omgezet in blijvende maatschappelijke waarde? Wat blijft er over als de spotlights doven?

Topsport draagt bij aan een gevoel van nationale trots, vooral als we winnen. Wat minder als we verliezen. Het bevordert fair play en ethiek, maar als we één ding geleerd hebben de afgelopen jaren, is het dat ook de sport een schaduwzijde heeft.

Sport en politiek

In de topsport word je geacht egocentrisch te zijn, een tunnelvisie te hanteren en je niet te mengen in politieke kwesties. Oftewel: eyes on the prize! Maar wat als sporters (en sportorganisaties) zich wél uitspreken over politieke en maatschappelijke thema’s die ons allemaal raken? Wat als je dat hoogste podium bereikt hebt en de hele wereld naar je kijkt? Wat als je jouw stem zou gebruiken om maatschappelijke thema’s aan te snijden, zoals Kyrie Irving? Welke impact zou je dan nog meer kunnen maken?

De waarheid ligt, zoals zo vaak, ergens in het midden. Sporters zijn mensen met overtuigingen, en sport is een krachtig podium. Maar als sociale strijd de essentie van de sport overschaduwt, verliest het misschien wel zijn verbindende kracht.

Misschien is het antwoord simpel: zolang het de sport inclusiever maakt zonder het competitie-element aan te tasten, kan woke een verrijking zijn. Maar zodra sport een speelveld wordt voor ideologische twisten, schiet het zijn doel voorbij. En dan blijft de vraag of sport nog wel de ontsnapping biedt die we er ooit in vonden.