Al in 2017 was Team Sportservice in de gemeente Haarlemmermeer begonnen om een methodiek te ontwikkelen waarmee buurtsportcoaches hun werk konden optimaliseren. Tot dat moment verzamelde Team Sportservice met name gegevens over deelnemersaantallen aan activiteiten van buurtsportcoaches, legt Damo uit. "Om je werk beter te doen heb je meer informatie nodig. Daarvoor hebben we toen een feedback en verbeter cyclus voor ontwikkeld waarin we data gingen verzamelen op drie niveaus: aantallen, tevredenheid over de buurtsportcoach en de organisatorische aspecten en de ervaren effectiviteit van de activiteit. Met de resultaten kan de buurtsportcoach het gesprek voeren met deelnemers, belanghebbenden en de gemeente over de sterke en verbeterpunten in de aanpak."

Die tijdrovende klus bracht Damo op het idee om de dataverzameling en het maken van rapportages voor buurtsportcoaches te gaan automatiseren. "Zo konden we het ook gaan inzetten in onze hele organisatie en voor de dertig gemeenten waar wij actief zijn." Team Sportservice zocht daarom de samenwerking met Techonomy voor de ontwikkeling van die tool. Niet veel later kwam het ministerie van VWS na een voorstudie van Mulier Instituut met een aanbesteding voor een monitoringstool voor buurtsportcoaches. "De eisen sloten goed aan bij wat wij toch al van plan waren voor Team Sportservice. We hebben de systematiek bedacht, waarom zouden we dan niet een tool ontwikkelen voor heel Nederland?", zegt Damo.

Behoefte aan meer inzicht

Hij merkte dat de behoefte aan meer inzicht in de effectiviteit van de inzet van buurtsportcoaches uit verschillende hoeken kwam. "Wij en de gemeenten waarin we werken hadden behoefte aan rijkere verantwoording en buurtsportcoaches willen meer inzicht in hoe ze hun werk kunnen verbeteren. Daar kwam met de aanbesteding een derde laag bij, want VWS wil zelf ook meer inzicht krijgen in deze regeling. De essentie hierbij is dat gemeenten veel vrijheden hebben bij het inzetten van buurtsportcoaches. De consequentie daarvan is dat het effect moeilijker te monitoren is."

Positieve gezondheid

Voor de buurtsportcoach is het belangrijk om te weten hoe deelnemers het effect van de aanpak ervaren. Om dit in kaart te brengen wordt in Kompas gebruikt gemaakt van de benadering van positieve gezondheid. Het gaat daarbij om zes factoren waar sport en bewegen aan kan bijdragen: lichaamsfuncties, mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven, meedoen, dagelijks leven. Dat model is op zo’n manier gebruikt dat de vragenlijsten waardevolle informatie opleveren zonder dat het al te veel tijd kost voor de buurtsportcoach en de respondenten. Voor het opstellen van die standaardvragenlijsten werden Mulier Instituut en Kenniscentrum Sport & Bewegen ingeschakeld. Zij zijn ook onderdeel van de begeleidingscommissie van het project waar ook het Ministerie van VWS, de Vereniging Sport en Gemeenten en WijBuurtsportcoaches onderdeel van zijn.

Verbinding naar de zorg

Damo merkt dat positieve gezondheid steeds vaker als benadering wordt gebruikt in beleid. Hij ziet daar ook met het Buurtsportcoach Kompas een belangrijk voordeel in. "Wij hebben voor dat model gekozen omdat je daarmee heel gemakkelijk de verbinding kunt leggen naar bijvoorbeeld de zorg. Gezondheidsdoelstellingen en gezonde leefstijl krijgen steeds meer aandacht. Wij proberen nu al de verbinding te leggen met andere beleidsterreinen." Hij ziet Buurtsportcoach Kompas ook als een manier om de impact van de buurtsportcoach aan te tonen. "Je wilt weten wat de buurtsportcoach bijdraagt aan een gezond en vitaal Nederland en met behulp van deze dataverzameling kunnen we daar hopelijk een steeds mooiere case op bouwen. Als andere beleidsterreinen doelstellingen hebben op dat vlak en wij hebben aantoonbaar het verhaal waar we aan bijdragen met buurtsportcoaches dan kunnen we hopelijk steeds meer de verbinding gaan leggen. Om daarbij beter te kunnen samenwerken denk ik dat dit een waardevolle tool gaat zijn."

Collectief belang

Zo kan inzicht over de bijdrage van buurtsportcoaches VWS helpen bij het betrekken van andere departementen. Gemeenten kunnen beleid meer bijsturen en samenwerking zoeken met andere terreinen. "Zij hebben straks meer onderbouwing in handen wat de buurtsportcoach oplevert", zegt Damo. Hij benadrukt daarbij dat dat alleen werkt als het collectieve belang van het Buurtsportcoach Kompas wordt gezien. "Met deze tool doe je het voor jezelf als buurtsportcoach maar tegelijkertijd ga je ervoor zorgen dat je ook landelijk iets kan zeggen voor buurtsportcoaches." Dat de vragenlijsten grotendeels standaard zijn is daarbij cruciaal, vervolgt Damo. "Juist voor het collectieve belang van die regeling is het belangrijk om samen te werken en dus dezelfde vragen te stellen. Daardoor heb je op landelijk niveau inzicht in de effectiviteit van de buurtsportcoach. De collectiviteit maakt het krachtig. Door dit te doen draag je bij het behoud van die regeling en dat we landelijk onderbouwing hebben voor meer en meer gerichte samenwerking."

Tot en met maart volgend jaar kunnen gemeenten en uitvoeringspartners de tool dankzij de steun van VWS gratis inzetten. Meer informatie hierover vind je op www.buurtsportcoach-kompas.nl