Wie in de verkiezingsprogramma’s van de vijftien partijen met een of meerdere zetels in de Tweede Kamer op ‘sport’ zoekt of de stemwijzer van Kenniscentrum Sport en bewegen erbij pakt, kan op grote lijnen al ontdekken welke partijen de meeste aandacht aan sport en bewegen besteden. D66 steekt daar boven uit met een uitgebreide visie op sport als onderdeel van een gezonde leefstijl, waar de vorige week aangenomen intiatiefnota van Antje Diertens in doorklinkt. Verder besteden VVD, PVDA, CDA en ChristenUnie ook redelijk veel aandacht aan het thema sport. Bij SP, GroenLinks, SGP en Partij voor de Dieren komt sport in mindere mate voor in de programma’s. In de plannen van DENK komt sport alleen terug in een voorstel voor "het invoeren van een tegemoetkoming in sportkosten in het kader van het bevorderen van een gezonde leefstijl". In de programma’s van de PVV en Forum voor Democratie leverde ‘sport’ geen zoekresultaten op.

Advies NLsportraad

Uit de plannen valt ook op te maken dat de programma’s al grotendeels waren geschreven voor de NLsportraad in november met haar advies over de toekomst van de sport kwam. Geen enkele partij maakt een expliciete verwijzing naar dat advies of heeft ambities in dezelfde richting. Laten we wel zijn: in campagnetijd is een sportwet en een grotere regierol voor de overheid bij sport ook niet direct een punt om stemmen mee te winnen. Of die radicale verandering die de raad voorstaat opvolging gaat krijgen zal mogelijk pas aan de onderhandelingstafel bij de formatie van een kabinet duidelijk worden.

Preventie & Gezondheid

Als we bij de verkiezingsprogramma’s inzoomen op het thema preventie dan valt op dat daar over de hele linie aandacht voor is, merkte hoogleraar gezondheidseconomie Jochen Mirau deze week op in het Radio 1-programma Met het Oog Op Morgen. “Dat is een groot verschil ten opzichte van vier jaar geleden. Toen was het nog de vraag: moeten we wel of geen preventie doen. En nu zie je dat alle partijen over het hele spectrum heen aangeven dat preventie een belangrijke manier is om de zorg organiseerbaar te houden en gezondheid te realiseren”, stelde de gezondheidseconoom van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij verwacht dat preventie daarom een cruciaal onderwerp zal zijn bij deze verkiezingen en de formatie.

De verschillen zitten in de aanpak van het bevorderen van een gezonde leefstijl, waarbij de mate van overheidsbemoeienis die past bij het politieke dna van de partij is terug te lezen. Zo wil de VVD meer inzetten op voorlichting over ongezonde leefstijl met het Nationaal Preventieakkoord als leidraad. De liberalen willen het gemakkelijker maken om "met een gezonde leefstijl verantwoordelijkheid te nemen over de eigen gezondheid". Bij D66 is die gedachte ook terug te horen met een lichte nuance in het "zoveel mogelijk oog voor ieders vrijheid te houden". De plannen van D66 zijn daarom vooral gericht op “een goede start van ieder kind” en een integrale aanpak waar alle partijen meer samenwerken om drempels voor gezonde keuzes te verlagen. De PVDA stelt dat gezonde keuzes nog veel te duur zijn voor veel Nederlanders en komt daarom met het voorstel om preventie in het basispakket op te nemen en tot een Nationaal Programma Publiek Gezondheid te komen om de wetenschappelijke basis onder preventiebeleid te verstevigen. Het CDA noemt sport en gezondheidspreventie "een gouden koppel" en wil sportverenigingen meer betrekken bij het preventiebeleid. Daarnaast wil de partij bekende sporters inzetten als ambassadeur voor een gezonde levensstijl. Dit past ook in het initiatief 'De Gezonde Generatie', wat door zowel CDA en D66 in de programma’s wordt onderschreven.

ChristenUnie, de partij van Staatssecretaris Paul Blokhuis, wil het Nationale Preventieakkoord doorzetten en de aanpak van Jongeren op Gezond Gewicht in 2025 in alle gemeenten ingevoerd zien. Verder wil de partij meer inzetten op preventie bij de huisarts met praktijkondersteuners gericht op gezonde leefstijl. Dat idee is ook terug te vinden bij de Partij voor de Dieren. Die partij geeft op het thema gezonde leefstijl in het verkiezingsprogramma verder aan dat het bestaande leefstijlinterventies wil toetsen op effectiviteit.

Armoede & sport

Bij het thema armoede en sport valt ook op dat veel partijen van links tot rechts vinden dat sport voor iedereen toegankelijk moet zijn. Partijen verschillen uiteraard in de manier waarop financiële drempels moeten worden verlaagd. Zo wil D66 dat doen voor huishoudens met een krappe beurs met behulp van fondsen en buurtsportcoaches. VVD benoemt met name de mogelijkheid om te kunnen sporten voor kinderen en stelt een tegemoetkoming voor aan ouders die de contributie niet kunnen betalen. Het CDA zit op dezelfde lijn, maar heeft de ondersteuning verder niet uitgewerkt. PVDA gaat een stap verder en stelt voor om het lidmaatschap voor een sportclub gratis te maken voor mensen met een lager inkomen. Gemeenten en fondsen krijgen in dit plan geld om dit te financieren en te organiseren. GroenLinks geeft aan dat het "toegang tot sport voor gezinnen met een kleine beurs garandeert", maar geeft in het programma verder niet aan hoe het dat doel wil bereiken. SP heeft dit thema beperkt tot de zin "sporten moet voor iedereen betaalbaar zijn".

Topsport

Op het thema topsport zijn een aantal interessante overeenkomsten en verschillen in de verkiezingsprogramma’s te vinden. VVD en D66 vinden elkaar in de ambitie om meer grote sportevenementen naar Nederland te halen. D66 doet daar nog een schepje bovenop door te pleiten voor een Olympische en Paralympische Spelen in Nederland, maar dan wel in nieuwe stijl. De partij van Sigrid Kaag doelt daarmee op "het gebruik van bestaande accommodaties en met respect voor en met respect voor goed bestuur, democratie, arbeidsomstandigheden en natuur". Dat moet ook de ChristenUnie aanspreken, want het zijn uitgerekend die pijnpunten bij het organiseren van grote sportevenementen in minder democratische landen waar die partij moeite mee heeft. De ChristenUnie wil namelijk geen afvaardiging op hoog diplomatiek niveau naar grote sportevenementen in landen waar grove mensenrechtenschendingen plaatsvinden. De partij van Gert-Jan Seegers doet daarbij ook een beroep op sportbonden om in dat soort gevallen sporters af te laten zien van deelname.

Hoewel Wobke Hoekstra zich als lijstrekker van het CDA maar wat graag schaatsend op de foto liet zetten in Thialf met schaatskampioen Sven Kramer, komt het thema topsport niet voor in het verkiezingsprogramma. Bij Omrop Fryslân verkondigde de demissionair minister van Financiën evengoed dat Thialf een nationale status en financiering zou moeten krijgen. Zijn werkbezoek leverde vooral verbazing en verbolgen reacties van veel Nederlanders en zijn collega's in het kabinet op.

Als het gaat om het topsportklimaat in Nederland stelt D66 dat de financiële positie van topsporters met een A-status beter moet. De partij wil daarom sporters helpen bij het opbouwen van hun maatschappelijke carrière met studiebeurzen, leningen of flexibel studeren. De SGP is duidelijk minder voorstander van topsport en vind het belangrijker om te investeren in sport voor iedereen. Met het oog op de helft van de bevolking die kampt met overgewicht stelt de partij van Kees van der Staaij dat "het geld dat de overheid nu besteedt aan topsport, daarom beter kan worden geïnvesteerd in het stimuleren van bewegen en breedtesport". PVDA, SP en GroenLinks laten het thema topsport verder links liggen.

De stemhulp Sport en Bewegen van het Kenniscentrum Sport en Bewegen geeft een compleet interactief overzicht van de standpunten van vijftien partijen op het gebied van sport en bewegen. Behalve de hier besproken thema’s preventie & gezondheid, armoede & sport en topsport, gaat deze stemhulp ook in op de thema’s inclusief sporten, duurzame sportinfrastructuur, vaardig in bewegen, positieve sportcultuur, sport en corona en innovatie en wetenschappelijk onderzoek. Ga direct naar de Stemhulp Sport & Bewegen.

Foto: Alexandros Michailidis / Shutterstock.com