Tijdens het begin van de coronacrisis vorig jaar kwam het probleem van sport en bewegen in Nederland hoog op de agenda. De COVID-19-pandemie zorgde dat de, om met Erik Scherder te spreken, de andere pandemie van inactiviteit volop in de belangstelling kwam te staan. Beweging zorgt immers voor het versterken van het immuunsysteem dat ons beschermt tegen virussen. Die urgentie lijkt nu naar de achtergrond te verdwijnen, want op dit gebied is net zoveel beweging te zien als in de formatie voor een nieuw kabinet. Tekenend hierbij is dat het Ministerie van VWS verwijst naar de brief 'Nederland vitaal in beweging' om 75% van de bevolking in beweging te krijgen in 2040. Dat is te laat, naar het oordeel van de NLsportraad: "Het kabinet moet mórgen al een nieuwe weg inslaan."
Minister voor Medische Zorg en Sport Tamara van Ark stuurde op 11 juni een brief naar de Tweede Kamer waarin ze verschillende ontwikkelingen in de sport deelde. Ze gaat daarbij dieper in op de gevolgen van corona op de sport en schetst “de voorzichtige contouren van de toekomst van de sport in Nederland”.
Aan de hand van de Monitor Sport en Corona III van het Mulier Instituut constateert de minister dat door corona de sportdeelname is gedaald en dat een deel van de bevolking alternatieven heeft gevonden om aan de beweegrichtlijn te voldoen. Op basis van die conclusies stelt zij een onzichtbaar maar niettemin belangrijk probleem vast: “De kloof tussen zij die niet sporten en degenen die dit wel doen is breder en hardnekkiger geworden door corona. Vanzelfsprekend gingen (veel) sporters op zoek naar alternatieve vormen van sport (hardlopen, wielrennen, thuisfitness, etc.) en vonden die. De meer incidentele sporters konden die alternatieven niet vinden en zijn juist minder gaan sporten.”
Om die kloof te dichten zijn volgens Van Ark blijvende investeringen nodig vanuit het Rijk nodig om sport en bewegen te stimuleren. De NLsportraad adviseerde hiertoe ook al in een het adviesrapport ‘De opstelling op het Speelveld’. In reactie op dat advies schrijft zij dat ze de doelstellingen van de raad om meer Nederlanders in beweging onderschrijft. "Ik vind het daarbij wel van belang om nader te verdiepen welke doelgroepen we met sportbeleid in beweging kunnen en willen krijgen." Naar die vraag is al volop onderzoek gedaan (lees bijvoorbeeld meer over de kloof tussen arm en rijk bij sport en bewegen). Door die gevraagde verdieping worden concrete stappen vooralsnog vooruit geschoven. Het is natuurlijk ook de vraag wat je van een demissionair minister in het vacuüm van de kabinetsformatie mag verwachten.
Van Ark lijkt de bal in ieder geval alvast door te passen naar een volgend kabinet. Dat blijkt in ieder geval als zij naar de brief 'Nederland vitaal in beweging’ van staatsecretaris Paul Blokhuis verwijst. In die plannen zijn vijf andere departementen betrokken om de beweegopgave van Nederland tot een gezamenlijke missie te maken. Daarmee wordt volgens Van Ark een belangrijke richting ingezet. Maar wat van die missie in een nieuw kabinet overblijft is nog de vraag, blijkt uit een tussenzin in de brief. "Het is echter aan een nieuw kabinet om het ambitieniveau te bepalen voor deze blijven interdepartementale samenwerking."
Van Ark ziet veel raakvlakken tussen de brief ‘Nederland vitaal in beweging’ en het advies van de NLsportraad. Dat is opvallend, want qua ambitieniveau liggen de twee plannen mijlenver uit elkaar. Om precies te zijn tien jaar. In de brief van VWS wordt als doel gesteld om 75% van de bevolking in 2040 aan de beweegnorm te laten voldoen, terwijl de NLsportraad diezelfde doelstelling al in 2030 wil behalen. Het was voor de NLsportraad dan ook reden om aan de bel te trekken bij formateur Mariëtte Hamer. In de brief reageert voorzitter van de NLsportraad Michael van Praag met felle kritiek op de plannen om Nederland vitaler te maken. "De urgentie van dit enorm grote probleem wordt echter onvoldoende onderkend en niet in de voorgestelde plannen weerspiegeld."
Hoewel de NLsportraad de samenwerking met meerdere ministeries een goede eerste stap vindt, noemt het de maatregelen die zij voorstellen "te mager" en "te veel van hetzelfde". Zo zijn de campagnes die de Rijksoverheid onlangs startte, waaronder 'Fit op jouw manier', volgens de raad onvoldoende om een gewenst effect te bereiken. De focus ligt bij de plannen op vrijblijvende gezondheidsbevordering en gedragsverandering bij individuen. Dat heeft volgens de NLsportraad een voorspelbare uitkomst. "Als de regering de focus blijft houden op gezondheidsbevordering en gedragsverandering, dan zal een groot deel van de bevolking - waaronder kwetsbare groepen - niet van het beleid profiteren."
In Den Haag wordt nog te veel binnen de vaste kaders gedacht, constateert de NLsportraad. En binnen die kaders is het de afgelopen jaren juist niet gelukt om een verandering te weeg te brengen. Met de brief aan de formateur wil de NLsportraad zorgen dat een nieuw kabinet snel in actie komt. "De NLsportraad hoopt en verwacht dat een volgend kabinet zo snel mogelijk besluit om de desastreuze, toenemende pandemie van de bewegingsarmoede te keren en daarvoor de noodzakelijke, iconische maatregelen te treffen."