"Leiders die echt willen kunnen nu hun kans pakken"

Prof. dr. Freek Peters geeft in Online Masterclasses Toekomstig Leiderschap nieuw perspectief op leiderschap

"Het zijn interessante tijden voor leiderschapswetenschappers. Dat waren het altijd al, maar door de crisis is het extra interessant geworden", zegt hoogleraar contextueel leiderschap Freek Peters (Universiteit Tilburg). De coronacrisis heeft namelijk een versnelling gegeven aan een ontwikkeling die al gaande was. Klassiek leiderschap is daarmee verleden tijd geworden. Maar wat is klassiek leiderschap eigenlijk? En nog belangrijker: hoe ziet het leiderschap van de toekomst eruit? In een nieuwe serie Online Masterclasses Toekomstig Leiderschap van Wagner is Peters een van de experts die zijn inzichten hierover deelt.

De Online Masterclasses Toekomstig Leiderschap zijn een vervolg op de serie die Wagner in het voorjaar organiseerde. Toen gingen sprekers als Gerard Kemkers en Wim Dubbink in op het thema vitaliteit en duurzaam leiderschap. Verschillende deelnemers gaven toen aan wakker geschud te zijn door de nieuwe inzichten. In de tweede serie van vier Online Masterclasses worden wederom nieuwe perspectieven op leiderschap gegeven. Na masterclasses over 'leiderschap in wederzijdse afhankelijkheid' (28 oktober), 'duurzaam leiderschap' (4 november), 'leiderschap en governance’ (10 november) zal Freek Peters in de vierde online bijeenkomst op 17 november ingaan op ‘leiderschap in tijden van crisis'.

Peters bestudeert het toekomstig leiderschap al langer. Die verandering in hoe bestuurders een organisatie leiden is natuurlijk niet iets van het afgelopen half jaar. "Een crisis als deze geeft daar extra lading aan, maar ook zonder crisis zou je die ontwikkeling gewoon hebben." Sportbestuurders kunnen die verandering bijvoorbeeld herkennen omdat sport al zo midden in de samenleving staat en daarmee al onderdeel is van wat Peters noemt "de grotere complexiteit". "Dat klinkt abstract maar betekent gewoon dat de dingen die om je heen gebeuren veel meer impact hebben op hoe jij een organisatie kunt besturen. De contextuele omgeving waarin je acteert is veel complexer geworden door heel veel zaken zoals technologie en maatschappelijke invloeden."

Klassiek vs. nieuw leiderschap

"Klassiek leiderschap is daarmee niet meer voldoende", zegt Peters. "Een leider stond daarbij boven de troepen zodat hij boven iedereen uit kon kijken." Nieuw leiderschap is compleet anders, legt Peters uit. "Dan sta je niet boven de troepen, je loopt er zelfs niet vooruit maar je staat er middenin. Je bent onderdeel van het grotere systeem en daar heb je mee te dealen." Dat systeem wordt niet alleen bepaald door de eigen medewerkers maar ook door allerlei stakeholders. "Daar is geen andere weg meer in. Je kunt verlangen naar vroeger, maar dat oude leiderschap werkt niet meer in deze tijd."

"Omdat de situatie en de context zo door elkaar zijn geschud is er ook weer ruimte voor creatieve initiatieven, aanpassingsvermogen en ondernemerschap. Zeker ook in de sport"

Freek Peters - Hoogleraar contextueel leiderschap (Tilburg University)

Zeker in tijden van crisis wordt die ontwikkeling abrupt duidelijk. "Deze coronacrisis is nu echt een illustratie van complexiteit. De omstandigheden hebben impact op alles: alle oude zekerheden zijn plotseling weg en daar moet je als bestuurder maar mee omgaan." Een sportbestuurder bij een bond, gemeente of club werd zo ook ineens geconfronteerd met steeds veranderde omstandigheden. "De ene week mag je toeschouwers toelaten maar die moeten op anderhalve meter blijven en mogen niet juichen en een week later mag publiek helemaal niet het stadion in of langs het veld staan. Misschien heb je over twee weken weer andere maatregelen. Je weet niet wat je kunt verwachten. Je bent echt zoals Mark Rutte het zegt: 'aan het roeien in de mist en je zicht is een achteruitkijkspiegel'."

Aanpassingsvermogen

Die onzekerheid maakt dat veel organisaties nu anders moeten gaan nadenken over hun bestaansrecht. "Je moet creativiteit en inventiviteit gebruiken. Dat moet je niet alleen doen maar met de mensen om je heen." Door deze crisis is ook een ander belangrijk ingrediënt naar voren gekomen: aanpassingsvermogen. "Dat is echt één van de grote kwaliteiten voor leiderschap van de toekomst. Klassiek leiderschap was meer gericht op stabiliteit en controle. Het denken in die reflexen zit nu plotseling in de weg. Dat maakt deze tijden zo interessant."

Op dit moment ziet Peters in sectoren als de sport, horeca en cultuur dat benodigde aanpassingsvermogen volop tot uiting komen. "Als je hoort dat het niet meer zoals vroeger kan, kun je verdrietig in een hoekje gaan zitten en zeggen dat het allemaal oneerlijk is, of je zegt: het is zo en laten we kijken wat we er van kunnen maken." Voor die tweede ondernemersreflex ziet Peters nu veel meer mogelijkheden ontstaan. "Leiders die echt willen kunnen nu hun kans pakken. Omdat de situatie en de context zo door elkaar zijn geschud is er ook weer ruimte voor creatieve initiatieven, aanpassingsvermogen en ondernemerschap. Zeker ook in de sport."

Online Masterclass

Tijdens zijn interactieve Online Masterclass gaat Peters dieper in op het begrip complexiteit en wat dit betekent voor leiderschap. Dat doet hij aan de hand van een model met zes dimensies van leiderschap. Peters: "Je kunt daarop schuiven om te kijken wat bij binnen jouw context en wat bij jou zelf past." Philip Wagner sluit die laatste Masterclasses uit de serie af met een doorkijk naar hoe leiderschap eruit ziet na de coronacrisis.

Ga voor meer informatie en aanmelden voor de Online Masterclasses Toekomstig Leiderschap naar: Wagner.nl