Door Pieter van der Meer

Hoe staat het Nederlandse toptennis ervoor? Die vraag wordt Dennis Sporrel, manager topsport bij de KNLTB, vaker gesteld. Wat Sporrel betreft geeft de Australian Open, die vandaag beginnen, een goed venster op de toekomst van het Nederlandse toptennis. Met Arantxa Rus, Tallon Griekspoor en Botic van de Zandschulp waren al drie Nederlandse spelers direct voor het hoofdtoernooi geplaatst en in de kwalificaties stonden ook nog eens zeven Nederlanders. Arianne Hartono wist zich in die voorronde nog te plaatsen voor haar grandslamdebuut. "Ik denk dat het op dit moment helemaal niet zo slecht gaat met het Nederlandse toptennis als soms wordt gesuggereerd."

Over sport zijn boekenkasten vol geschreven: biografieën van topsporters, romans, reconstructies van historische wedstrijden en journalistiek graafwerk naar misstanden. In de rubriek De Sportboekenplank vragen we mensen uit de sport een sportboek uit hun boekenkast te halen en te bespreken wat zij daaruit hebben geleerd. Dat kan een klassieker zijn die ze als een bijbel met zich meedragen of juist een onlangs verschenen boek vol nieuwe inzichten. De eerste aflevering trapt Pieter van der Meer van Sport & Strategie af. Hij las onlangs 'Wij zijn ons lichaam' van filosoof Aldo Houterman.

Gisteren is het nieuwe kabinet Rutte IV beëdigd. Op het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) beginnen twee bekende gezichten uit de coronacrisis als nieuwe minister: Ernst Kuipers en Conny Helder. Kuipers was regelmatig op tv te zien als voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg. Helder vertegenwoordigde vanuit branchevereniging ActiZ de verpleeghuizen. In de taakverdeling tussen de minister ‘van’ en ‘voor’ VWS is de portefeuille sport bij Helder komen te liggen. Op haar eerste dag kan de nieuwe ‘sportminister’ gelijk al haar gevoel met de sport tonen, want tijdens een demonstratie in Den Haag wordt haar gevraagd de sportsector tot essentieel te benoemen.

2021 gaat de boeken in als het tweede coronajaar. Ook voor de sport was corona het hele jaar door onderwerp van gesprek. Het debat over de positie van sport en bewegen in de samenleving werd daardoor vaker aangezwengeld. We hadden verkiezingen voor de Tweede Kamer en uiteindelijk op het nippertje van het jaar zelfs nog een nieuw coalitieakkoord. En natuurlijk was dit het jaar van de overstromingen in Limburg, de Olympische Spelen in Tokyo en veel nieuwe benoemingen in de sport. Scroll daarom met ons nog één keer door 2021 met dit overzicht van de hoogtepunten van Sport & Strategie.

In het gisteren gepresenteerde regeerakkoord komt de sport er bekaaid vanaf. Het nieuwe kabinet wil weliswaar 25 miljoen euro extra in sport en bewegen investeren, maar verder borduurt het akkoord van VVD, D66, CDA en ChristenUnie vooral voort op het bestaande Preventieakkoord. De Nederlandse Sportraad had met de adviezen die het eerder afgaf om de sport te versterken, meer ambitie verwacht. Voorzitter Michael van Praag: “Dit bevestigt de vrijblijvendheid rond sport, en daar moeten we juist vanaf.”

Vanuit de sportsector wordt al langer reikhalzend naar zorgverzekeraars gekeken. De sport zit onmiskenbaar op hetzelfde snijvlak van gezondheid waar zorgverzekeraars ook opereren. Toch blijft een grote samenwerking uit. Vorige week maakten Zilveren Kruis en de KNGU weliswaar bekend een meerjarige samenwerking aan te gaan, maar met het nijntje Beweegdiploma kiest Zilveren Kruis nog voor een betrekkelijk klein podium. Het roept de vraag op wanneer zorgverzekeraars zich echt in het sportdebat gaan mengen. Of is dat niet noodzakelijk?

Op 2 december werd in de Tweede Kamer de sportbegroting besproken in het wetgevingsoverleg (WGO) sport & bewegen. In dit overleg met staatsecretaris Paul Blokhuis (VWS) ging het uiteraard over de gevolgen van de coronacrisis voor de sportsector, de effecten van lokale sportakkoorden en het toekomstperspectief voor sport. De aanwezige Kamerleden van VVD, D66, PVV, CDA, SP, GroenLinks en Fractie Den Haan brachten zelf ook nog verschillende andere onderwerpen in.

Ondanks een dringende oproep van de sportsector en vragen van verschillende Kamerleden wil het kabinet geen uitzondering maken op de avondsluiting voor amateursport. De afgelopen dagen wezen verschillende experts op het belang van sport en bewegen voor de mentale en fysieke gezondheid. Maar demissionair premier Rutte toonde zich in het coronadebat in de Tweede Kamer gisterenavond niet gevoelig voor die inzichten. Het roept de vraag op hoe essentieel dit kabinet de sportsector vindt.

Waar bij eerdere coronamaatregelen nog wel eens uitzonderingen werden gemaakt voor de sport, trok het kabinet vrijdag in de persconferentie één lijn met de avondsluiting. Om de torenhoge besmettingscijfers terug te dringen is vanaf vanavond 17.00 uur bijna alles gesloten: van de horeca, theaters tot aan de amateursport. Zowel trainingen als wedstrijden zijn zowel binnen als buiten niet toegestaan tussen 17.00 uur en 05.00 uur. Een harde klap voor sportverenigingen, fitnesscentra en zwembaden waar het juist in de avonduren veel wordt gesport.

Het idee om tot een sportwet te komen voor een toekomstbestendig sportstelsel wordt steeds meer omarmd. Deze sportwet was een onderdeel van het vorig jaar uitgebrachte advies van de Nederlandse Sportraad over de toekomst van de sport. In april van dit jaar kwam de raad nog met het zogenaamde ‘Wettelijk en financieel addendum’ om die adviezen verder gedetailleerd toe te lichten. Inmiddels heeft de Tweede Kamer na een motie om het uitwerken van een sportwet gevraagd. Omdat de NLsportraad constateert dat over deze sportwet de interpretaties en opvattingen uiteenlopen, voelt voorzitter Michael van Praag de behoefte de kern van het advies nogmaals onder de aandacht te brengen bij staatsecretaris Paul Blokhuis (VWS).

Binnenkort verschijnt de 100ste editie van Sport&Strategie. Nummer 1 van dit vakblad verscheen alweer veertien jaar geleden in oktober 2007. Met honderd verschenen edities is een goed moment aangebroken om terug te blikken op de ontwikkelingen in de Nederlandse en internationale sportsector. Ter gelegenheid van deze jubileumeditie halen we daarom nu nummer 1 uit het archief als cadeautje voor alle lezers.

Excuses van NOC*NSF, een tegemoetkoming van 5000 euro voor slachtoffers van de misstanden in de turnsport en een nieuw breed onderzoek naar grensoverschrijdend gedrag in de sport. Dat is kort samengevat de opbrengst van het Adviesrapport Integriteit en Ethiek en een debat in de Tweede Kamer. Die maatregelen zijn, niet onterecht, vooral gericht op de topsport en bedoeld om het ernstige leed van oud-turnsters te verzachten. Maar juist in de breedtesport valt ook nog veel te winnen. Uit onderzoek van Mulier Instituut blijkt dat veel verenigingen de maatregelen om seksueel grensoverschrijdend gerdrag te voorkomen niet op orde hebben.

"Dit is een belangrijke dag in de weg naar een veilig sportklimaat." KNGU-directeur Marieke van der Plas sprak die woorden aan het einde van de gezamenlijke persconferentie met NOC*NSF rond het rapport van de Adviescommissie Integriteit en Ethiek. Die commissie concludeerde dat topturnsters die langdurig zijn blootgesteld aan grensoverschrijdend gedrag een collectieve financiële tegemoetkoming moeten krijgen als erkenning. Sportkoepel NOC*NSF nam die aanbeveling over en bood bij monde van voorzitter Anneke van Zanen de turnsters haar excuses aan.