Door Pieter van der Meer

Waarom sporten sommige mensen nu eigenlijk wel en anderen niet? Die vraag houdt beleidsmakers in de sport al langer bezig. Wie een verklaring voor sportdeelname en beweeggedrag in handen heeft zou in theorie weten aan welke knoppen gedraaid moet worden om de bevolking in beweging te krijgen. In opdracht van het ministerie van VWS werkten het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de afgelopen jaren aan het verklarend model sportdeelname. Het in september gepresenteerde eindrapport 'Kansen op sportieve groei?' geeft weliswaar geen concrete knop om aan te draaien, maar wel aanknopingspunten om beleid op te vormen.

Met een enorme groothoeklens maakte KPMG in opdracht van de Nederlandse Sportraad een foto van het Nederlandse sportlandschap: van het sportaanbod, de sportdeelname, topsportprestaties, organisatiestructuren tot aan de financiering van de sport. Dit resulteerde in een lijvig Brancherapport Sport van 169 pagina’s, dat maandag in Nieuwspoort in Den Haag werd gepresenteerd. Op de gemaakte foto werd instemmend gereageerd: 'waarheidsgetrouw' en 'op het juiste moment genomen'. Ondertussen wordt vooral reikhalzend uitgekeken naar het advies van de NLsportraad.

Een klein land als Nederland kan groot worden in het organiseren van sportevenementen als er optimaal wordt samengewerkt. Dat gaf de Nederlandse Sportraad al aan in het advies ‘Nederland evenementenland?’. In het vandaag verschenen advies ‘Regie op kennis’ borduurt de NLsportraad daar op verder met aanbevelingen om de kennis over de maatschappelijke impact van sportevenementen te verbeteren. Die kennis is op dit moment nog erg versnipperd, concludeert voorzitter Michael van Praag: "Nederland kan een kennishub voor sportevenementen zijn als de minister bereid is om de regie te nemen."

Een trainer is een van de belangrijkste mensen die invloed hebben op de ontwikkeling van een sporter. Uit onderzoek is gebleken dat trainers die meer aandacht besteden aan het leggen van verantwoordelijkheid bij de sporters zelf, meer talent afleveren aan de top. "En die talenten hebben ook meer plezier in hun sport", zegt Laura Jonker, oprichter van adviesbureau XOET. Zelfregulatie is hierbij het sleutelwoord. Over dat thema zal zij samen met andere sprekers uit de praktijk tijdens een Sportpsychologie Inspiratiesessie op 13 november dieper ingaan.

Wat doet inspanning met de ademhaling van topschaatsers? Die vraag staat centraal in een nieuw onderzoek waarbij Innovatielab Thialf en ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen samenwerken. Over de samenhang tussen ademhalingspatronen in relatie tot verschillende prestatieniveaus is nog weinig bekend. Het schaatsonderzoek onder leiding van longexpert Jean Driessen moet zo helpen bij het vinden van de optimale ademhaling bij schaatsers. Die nieuwe inzichten moeten uiteindelijk ook bruikbaar zijn voor een brede groep mensen met benauwdheidsklachten.

Sportapps lijken op het eerste gezicht vaak handig om sporters te begeleiden, maar als het echt op individueel coachen aankomt ontbreekt nog veel aan de algoritmes. Dit stelden Mark de Graaf (Lector Interaction Design aan Fontys Hogeschool ICT) en Aarnout Brombacher (Hoogleraar Design Theory and Information Flow Analysis TU/e) in hun sessie over coaching en artificial intelligence tijdens het Sport Innovatie Congres 2019. De Graaf: "Ik geloof meer in samenwerking tussen mens en algoritme."

Sportinnovatie gaat om samenwerking. Dat bewees het 16e Sport Innovatie Congres op de High Tech Campus in Eindhoven afgelopen maandag maar weer. Voor dit congres sloegen Sportinnovator en Cluster Sports and Technoloy de handen ineen om zo ruim 300 professionals samen te brengen. Behalve nieuwe inzichten van sprekers uit het innovatie werkveld, bood het congres ook volop ruimte voor het pitchen van innovaties, het ophalen van vragen en natuurlijk: netwerken.

De Video Assistant Referee, kortweg VAR, mag gezien worden als een Nederlandse uitvinding. De KNVB heeft hierbij vanaf het begin het voortouw genomen om de videoscheidsrechter ook internationaal in het voetbal te laten integreren. Giel Kirkels, aanvoerder kennisontwikkeling en innovatie bij de KNVB, heeft de diepe overtuiging dat voetbal over vijftig jaar niet meer wordt gespeeld zoals we dat nu kennen. Tijdens het Sport Innovatie Congres op 7 oktober gaat Kirkels graag het gesprek aan om de VAR verder te ontwikkelen om het voetbal toekomstbestendig te maken.

Dit weekend maakt golfer Joost Luiten kans om na 2013 en 2016 de KLM Open opnieuw te winnen. Hij weet als geen ander dat bij zijn sport veel meer komt kijken dan alleen balgevoel, materiaalkeuze en de juiste techniek. Golf is volgens sportpsycholoog Frank Bakker, die samen met Raôul Oudejans het boek Sportpsychologie schreef, bij uitstek een sport waar het trainen van mentale vaardigheden het verschil kan maken. “Bij golf heb je alle gelegenheid om over alles na te denken wat niet werkelijk bij je taak hoort – en zie dat maar van je af te zetten.”

Bij wielerploeg Team Jumbo-Visma is innovatie en onderzoek een belangrijk onderdeel van de filosofie geworden. De ploeg toont daarmee in zekere zin de Nederlandse mentaliteit: wie klein is moet slim zijn. Qua budget is de wielerploeg zeker niet de grootste in het peloton, maar op het gebied van innovatie doet de ploeg voorin mee. Dat blijkt ook tijdens de Vuelta die nu in volle gang is. Embedded scientist Gerard Rietjens, die ook spreker is tijdens het Sport Innovatie Congres op 7 oktober, is de eerste week met de ploeg mee om de Ronde van Spanje te gebruiken als testlab voor de Tour de France van volgend jaar.

Elis Ligtlee wordt het boegbeeld van een programma dat de KNWU medio september start om grensoverschrijdend gedrag in de wielersport tegen te gaan. De Olympisch kampioene keirin van 2016, die zelf ook te maken kreeg met ongewenst gedrag, gaat lezingen geven bij wielerclubs over een gezonde sportcultuur. Ze vindt het daarbij belangrijk om voorlichting te geven over waar wielrenners terecht kunnen met problemen. Voor Ligtlee was dat tijdens haar carrière ook een vraag.

Rotterdam wil voorloper zijn met de ontwikkelingen van esports. Sinds begin dit jaar is esports ook onderdeel van het sportbeleid geworden van de gemeente Rotterdam. De gemeente Rotterdam gaat gaming namelijk gebruiken om op de breedtesport en het verenigingsleven te laten verrijken met esports. Door die ambities heeft het ministerie van VWS Rotterdam al tot living lab voor esports benoemt. Tijdens het EsportsX event op 18 oktober zal wethouder Sven de Langen zijn diepe overtuiging delen dat esports maatschappelijke kansen bieden voor een gemeente. "Ik wil de twee werelden samenbrengen."

In de Tour de France rijden op dit moment renners van de Deceuninck-Quick-Step en Bora-Hansgrohe wielerploegen met een feloranje gekleurde sensor op hun helm. Dit kleine apparaatje van fietsmerk Specialized kan een grote bijdrage leveren aan de veiligheid op de fiets voor vooral amateurrenners. De sensor, die de naam ANGi heet, is namelijk een livetracker met valdetectie. Bij een crash op de openbare weg stuurt deze innovatieve oplossing een seintje naar het thuisfront.