Door Pieter van der Meer

In de derde aflevering van de Sport en Samenleving Podcast van Team Sportservice spreekt Lennart Booij met André de Jeu, directeur Vereniging Sport en Gemeenten en Jeanet van der Laan wethouder Sport gemeente Lisse & landelijk verantwoordelijk binnen D66 voor sport. Ze hebben het over de uitdagingen die op gemeenten afkomen en de gevolgen van gevolgen van de coronacrisis op de uitvoering van het sportbeleid en voor de verenigingen. Hugo van der Poel, directeur Mulier Instituut, deelt de eerste inzichten van het grote onderzoek naar de gevolgen van corona voor de hele sportsector.

Een 'desastreuze daling' noemt Anneke van Zanen-Nieberg, voorzitter van NOC*NSF, de gedaalde sportdeelname van kinderen sinds de sluiting van alle sportaccommodaties. De cijfers die de sportkoepel vandaag op Papendal presenteerde liegen er niet om. In april 2019 werd nog door 85 procent van de 5-12 jarigen wekelijks aan sport werd gedaan. Een jaar later is dat cijfer van de maand april gedaald naar 35 procent.

Doordat een groot deel van de Nederlanders door de coronamaatregelen minder is gaan bewegen, is de coronacrisis een gezondheidscrisis met ongekende economische implicaties. Dat stelt sporteconoom Jelle Schoemaker van Hogeschool Arnhem-Nijmegen in een impactstudie naar de veranderingen in beweeg- en sportgedrag tijdens de coronacrisis. Hij berekende dat in de eerste zes weken van de maatregelen ruim 1,41 miljard euro verloren is gegaan aan het achteruit gaan van de kwaliteit van leven en het toenemen van de zorgkosten. Schoemaker heeft daarnaast gekeken naar de impact en risico’s van het versoepelen van de maatregelen.

De coronacrisis zorgt wereldwijd voor ernstige belemmeringen van dopingcontroles. Zeker in landen met een complete lockdown, zoals Spanje, Italië en China, hebben anti-dopingorganisaties het werk volledig neer moeten leggen. Het overgrote deel houdt het programma lopende, maar met grote problemen in de uitvoering. "Dat geldt ook voor ons. De impact is groot", zegt Herman Ram, voorzitter van de Nederlandse Dopingautoriteit. Hoewel het RIVM het werk van dopingcontroleurs inmiddels gelijk heeft gesteld aan contactberoepen, heeft de Dopingautoriteit als back-up een 'corona-proof' dopingtest ontwikkeld voor situaties waar mondkapjes onvoldoende bescherming bieden voor sporter en controleur.

Met de versoepeling van een aantal maatregelen kan de sportsector vanaf deze week deels opstarten. Binnenzwembaden kunnen weer open, maar fitnesscentra en andere binnensport moet nog wachten tot 1 september. In het coronadebat van afgelopen donderdag zetten verschillende Tweede Kamerleden, waaronder Antje Diertens (D66), vragen bij dat onderscheid. Zij gelooft dat met de met eigen verantwoordelijkheid en creativiteit van ondernemers en sportaanbieders veel meer moet kunnen. "Ik ben dan ook blij met de toezegging van minister Van Rijn dat hij in gesprek gaat om binnensport al eerder mogelijk te maken."

Sportverenigingen staan onder grote druk door de coronacrisis. Bestuurders van sportverenigingen maken zich grote zorgen over het verlies van leden, vrijwilligers en inkomsten door de maatregelen die de afgelopen maanden zijn genomen tegen het coronavirus. Dat blijkt uit het onderzoek dat Mulier Instituut vandaag publiceerde. Daarin komt ook naar voren dat een kwart van de verenigingen aangeeft deze crisis niet te zullen overleven zonder financiële hulp. Vooral verenigingen met hogere vaste lasten zeggen aanvullende ondersteuning nodig te hebben om overeind te blijven.

In de maanden maart en april houden veel sportbonden en sportverenigingen normaal gesproken hun jaarlijkse Algemene Leden Vergadering. Door de coronamaatregelen kwamen deze sportbesturen voor een uitdaging te staan. Technisch gezien is het met allerlei online tools niet ingewikkeld een digitaal alternatief op te zetten, maar op juridisch vlak bestond nog geen rechtsgeldigheid voor een volledig digitale ALV. Dankzij een tijdelijke spoedwet, de COVID-wet, kunnen besturen van verenigingen en sportbonden nu digitaal een ALV organiseren of de ALV met vier maanden uitstellen.

Het kabinet stelt 110 miljoen euro extra beschikbaar om sportverenigingen te ondersteunen in de coronacrisis. Dat maakte minister Martin van Rijn vrijdagmiddag bekend. Sportverenigingen zijn financieel geraakt door de maatregelen om het coronavirus in te dammen. Eerder schatte Stichting Waarborg Fonds Sport de financiële schade voor de breedtesport al op 300 miljoen euro. De minister geeft hiermee gehoor aan de oproep van NOC*NSF om een stevig pakket, van weliswaar 150 miljoen euro, aan noodmaatregelen voor sportverenigingen.

Jan Dirk van der Zee, directeur amateurvoetbal bij KNVB, verwacht dat ook bij de start van het voetbalseizoen in september nog rekening gehouden moet worden met sporten op anderhalve meter. In de Sport en Samenleving podcast van Team Sportservice sprak hij de verwachting uit dat een eventuele start van de amateurcompetitie nog langer op zich zal laten wachten. “Als alles er positief uit ziet dan heb ik de hoop dat we rond de herfstvakantie weer wedstrijden kunnen voetballen. Als dat niet zo is dan kan het nog wel eens langer duren.”

Vorige week maakte het kabinet bekend dat jeugd tot en met 18 jaar vanaf 29 april weer samen, onder begeleiding, buiten mogen trainen. In navolging van de oproep van premier Rutte aan gemeenten om hierbij de regie te nemen, hebben NOC*NSF, de sportbonden en de Vereniging Sport en Gemeenten nu een protocol opgesteld met aandachtspunten voor verantwoord sporten voor kinderen en jeugd. Het sportprotocol biedt gemeenten ruimte voor lokaal maatwerk. De buurtsportcoach zal hierbij een belangrijke rol vervullen in de wens van Rutte om zoveel mogelijk kinderen mee te laten doen aan sport.

Hoe ga je als trainer of coach om met deze coronacrisis? Gebruik je deze tijd om creatieve oplossingen te bedenken voor sporters of misschien ook tegelijk voor reflectie? Belangenbehartiger NLcoach helpt trainers en coaches op weg door deze tijd met een speciale digitale uitgave van NLCOACH. In dit e-zine staat de coach in het coronatijdperk centraal. Coaches als Merijn Zeeman, Sarina Wiegman, Gerben Wiersma en Hugo Haak vertellen in interviews hoe zij omgaan met deze bijzondere situatie.

Het coronavirus heeft in heel Europa een grote impact op de sport. Daarmee is een belangrijke economische sector die goed is voor de werkgelegenheid van 5,67 miljoen Europeanen zwaar getroffen. Tegelijkertijd is bekend dat het fysiek en mentaal fit blijven juist in deze coronatijd belangrijker dan ooit is. Om dat belang extra te benadrukken roept een groot aantal EU-partners uit de sportsector, verenigd in het SHARE initiatief, overheden daarom op juist nu in sport te investeren. "De economische en sociale kracht van sport als middel om uit deze crisis te komen, moet niet worden onderschat."

Het kabinet heeft gisteren een lichte versoepeling van de coronamaatregelen bekendgemaakt voor de sport. Vanaf 29 april kunnen kinderen tot 18 jaar weer samen buiten in teamverband trainen. Kinderen van 13 tot 18 jaar moeten daarbij nog wel anderhalve meter afstand tot elkaar moeten bewaren. Ook voor topsporters geldt dat zij op aangewezen trainingslocaties de training kunnen oppakken met inachtneming van de anderhalve meter afstand. Tijdens de persconferentie maakte premier Mark Rutte ook bekend dat evenementen tot 1 september zijn verboden, dus ook het Betaalde Voetbal.